چکیده:
بررسی تحلیلی سورههای مکی به ترتیب نزول نشان میدهد که صبر از جمله رفتارهای مهم بنیادی قرآن است که ارتباط تنگاتنگی با حوزه تربیت اعتقادی دارد. بررسی هندسه شکل گیری این رفتار اعتقادی و سیر تطور صبر به ترتیب نزول و طرح اقتضائات خاصی که موجب نزول آیات صبر شده و اینکه در چه بازه زمانی استعمال شده و تا چه زمانی این معنا ادامه یافته است و تاثیرات این رفتار اعتقادی در پیشبرد تربیت اعتقادی و تثبیت آن به چه میزان بوده مسئلهای است که مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. دست آورد این پژوهش ترسیم کاربستهای رفتار صبر در شکلدهی، استمرار، پایداری و تثبیت تربیت اعتقادی به ترتیب نزول میباشد.
An analytical study of the Meccan surahs according to their order of revelation shows that ‘patience’ is one of the most important and fundamental types of behavior in the Quran that is closely related to the field of ideological training. In the present research work, we have examined and analyzed the geometry of the formation of this ideological behavior, the evolution process of ‘patience’ according to the order of revelation, the specific issues which led to the revelation of patience verses, the time interval during which they were used, until when this meaning sustained and the impacts of this ideological behavior on the advancement and consolidation of ideological training. Illustration of the applications of patience behavior in shaping, sustaining, stabilizing and consolidating ideological training according the order of revelation is the outcome of this study.
خلاصه ماشینی:
اهميت تحقيق به نظر ميرسد بررسي تحليلي رفتار «صبر» در روش تفسير تنزيلي ـ موضوعي منجر به يافته هاي جديدي در فهم اين رفتار ميشود با استفاد از اين روش از يـک سـو لحظـه بـه لحظه سيره نبوي (ص ) در ابلاغ رفتار اعتقادي صبربا هدف ايجاد تغيير و تحول اعتقادي يـا رشد و پيشرفت ايماني رصد ميشود و مراحل به هم پيوسته و زنجيروار نزول را به شـکلي روشن و دقيق به گونه اي که خواننده ، در فضاي نزول قرآن و شرائط و مناسبات و غايـات آن قرار ميگيرد و حکمت نزول تدريجي و مدل نهادينه شدن مفهوم صبر نمايان ميشـود و از سويي ديگر کيفيت شکل گيري و تحقق صبر و شـناخت کـار بسـت هـاي آن و مراحـل نهادينه شدن آن در تربيت اعتقادي ترسيم ميگردد.
و خداوند بواسطه اين صـبر کـه در پرتو ايمان و انجام رفتارهاي اعتقادي انجام شد مهر و رحمتي به او و خـانواده اش ارزانـي داشت و به بزرگداشت موقعيت والاي معنوي آن حضرت پرداخت «إِّنا وجدْناهُ صـاِبرًاِ نعْـم اْلعبْدُ» (طبرسي ، ٣/ ذيل آيه ٤٤ صاد) در ادامه اين سير، استعانت از صبر براي پايـداري بـر ولايت و داوري خدا و حفظ ايمان به نبوت رسول الله (ص ) مورد توجه قرار گرفته اسـت و آيات ٨٧ و ١٢٦ و ١٢٨سوره الاعراف بر اين موضوع دلالت دارد.
د) گروه سورههاي ذاريات تا مطففين در اين گروه سوره هاي مکي به ترتيب نزول، ارزشمندي رفتار صبر در حوزه تربيـت و آثار آن در سير تربيت اعتقادي مطرح شده است و مقوله انتخاب و تقاضاي رشد و پرهيـز از تعجيل و شتابگري در آيات ٦٧ تا ٦٩ و ٧٨ سوره الکهف ارائه شده کـه صـبر در برابـر عجله و شتاب ميباشد.