چکیده:
واژه «لهو» در اصطلاح تعاریف متفاوتی دارد. عدهای آن را به معنای مطلق لعب میگیرند و عدهای مراد از لهو را شدت فرح یعنی همان «بطر» معنا میکنند و عدهای نیز میگویند مراد از لهو، مطلق حرکاتی است که اولا: غرض عقلائی بر آنها مترتب نمیشود و ثانیا: منبعث از قوای شهوانی باشند. هر سه فقیه بزرگوار در بررسی ادله حرمت لهو، فی الجمله به سه دلیل کتاب، سنت و اجماع، اشاره نمودهاند. مرحوم شیخ و مرحوم خوئی به صور مستقل به آیات مربوط به لهو نمیپردازد. ولی مرحوم امام تحت عنوان بررسی آیات و روایات، آیات را بررسی کردهاند که از جمله آنها آیه 173سوره بقره و همچنین آیه 3 سوره مبارکه مائده است. در قسمت روایات نیز آنها را در چهار طایفه دستهبندی کرده و بررسی مینمایند. دلیل دیگر این سه فقیه بزرگوار اجماع است که فیالجمله آن را پذیرفته و به آن استدلال میکنند.
خلاصه ماشینی:
بنابراین ممکن است استشهاد به این آیات، صرفا برای بیان مناسبت بین تنزیه خداوند از عمل لهو و باطل و تنزیه رسول خدا( از ترخیص غناء باشد و در این صورت نمیتوان برای اثبات حرمت مطلق لهو، به این روایت تمسک کرد.
مرحوم خوئی: ایشان این روایت را مندرج در دسته سوم از روایاتی که مورد نظر قرار دادهاند، میدانند و در آنجا در مقام اشکال بر دلالت این روایات بر حرمت مطلق لهو، اینگونه فرمودهاند: « این روایات دلالت برحرمت قسم خاصی از لهو دارند یعنی اشتغال به ملاهی و معازف و استعمال آنها و نزاعی در حرمت این امور وجود ندارد بلکه از ضروریات دین است لکن کلام ما درحرمت لهو به وجه اطلاق است وواضح است که این اخبار، دلالت بر این مطلب ندارند.
مرحوم امام: ایشان به دلالت روایت بر حرمت مطلق لهو خدشه وارد نمودهاند به بیان زیر: اولا: اینکه جمیع صنوف ملهیات، مراد باشند و حکماً ملحق به میسر باشند، بعید است چرا که الحاق حکمی به لسان الحاق موضوعی، مناسب بلاغت نیست و صرف اشتراک آنها در الهاء، این ادعا را ثابت نمیکند بنابراین بعید نیست که مراد از «کُلُ ما اَلهی»صنوف مقامره باشد.
مرحوم خوئی: ایشان هم بر دلالت این روایت خدشه وارد کرده به این بیان که: دلالت این روایت بر مطلب(حرمت مطلق لهو)ضعیف است چرا که نهایت چیزی که این روایات بر آن دلالت دارند این است که سفر برای صیدِ لهوی، موجب قصر در نماز است ولی دلالتی بر اینکه این سفر، معصیت باشد ندارند چرا که ملازمهای بین وجوب اتمام نماز در سفر ومعصیت بودن آن سفر، وجود ندارد.