چکیده:
تحولات ازدواج و وقوع طلاق میتواند با مسائل جنسی، نهادی و اقتصادیـ که امکان تشکیل یا ادامة زندگی مشترک را تسهیل یا دشوار میکنندـ ارتباط داشته باشد. در این پژوهش، تأثیر متغیرهای اقتصادی بر روند ساختاری (پایدار) و روند تصادفی ازدواج و طلاق با بهرهگیری از فیلتر کالمن (KF)، با تأکید بر کانالهای کنترلی نسبت جنسیتی و نرخ باسوادی در ایران طی دورة 1348ـ1395 در دو الگوی کوتاهمدت و بلندمدت مبتنی بر مدل خودرگرسیون با وقفههای توزیعی (ARDL) بررسی شده است. نتایج نشان میدهد میان روند ساختاری (پایدار) متغیر طلاق و متغیرهای اقتصادی رابطة معنادار و مثبتی وجود دارد. نکتة حائز اهمیت این است که کانالهای کنترلیِ نسبت جنسی و نرخ باسوادی هستند که امکان تأثیرگذاری و تفسیر دقیق و معنادار بیکاری و تورم بر روند ساختاری (پایدار) طلاق را فراهم میآورند. بهعلاوه، نسبت جنسی و نرخ باسوادی خود نیز تأثیر مثبت و معناداری بر روند ساختاری (پایدار) ازدواج دارند. ازاینرو، تأکید و توجه ویژه به مکانیسمِ هشدار نسبت جنسی و برنامهریزی درخصوص نرخ باسوادی میتواند تأثیری مضاعف و همافزا بر بهبود روند ازدواج در ایران داشته باشد. بنابراین، تشکیل خانواده در ایران بهطور ویژه تحتتأثیر زمینههای جنسی (بهویژه نسبت جنسی) و زمینههای آموزشی (بهویژه نرخ باسوادی) است، ولی تصمیم به طلاق میتواند علاوه بر متغیرهای جنسی و آموزشی، تحتتأثیر تورم و بیکاری نیز باشد.
Marriage and divorce can be related to economic, sexual and institutional issues that make it easier or more difficult to create or maintain a new married life. In this study, the impact of economic variables on smooth and stochastic trends of marriage and divorce, with emphasis on sexual ratio and literacy rate control channels has been analyzed during 1969-2016 in Iran, using Autoregressive Distributed Lag model and Kalman filter. The results show that there is a significant and positive relationship between smooth divorce process and economic variables. Importantly, sexual ratio and literacy rate control channels are the channels that allow for accurate interpretations of unemployment and inflation on the smooth divorce process. In addition, sexual ratio and literacy rate have a positive and significant effect on the smooth marriage process. Therefore, the emphasis on gender-based alerting mechanism and literacy rate planning can have a double and synergic effect on improving the marriage process in Iran. Therefore, family formation in Iran is particularly influenced by gender control channels (especially sexual ratio) and institutional control channels (especially literacy rates) but the decision to divorce can be influenced by inflation and unemployment in addition to gender and institutional variables.
خلاصه ماشینی:
در اين پـژوهش ، تـأثير متغيرهـاي اقتصـادي بـر رونـد ساختاري (پايدار) و روند تصادفي ازدواج و طلاق با بهره گيري از فيلتر کالمن (KF)، با تأکيد بر کانال هاي کنترلي نسبت جنسيتي و نرخ باسوادي در ايران طي دورة ١٣٤٨ـ١٣٩٥ در دو الگوي کوتاه مدت و بلندمـدت مبتنـي بـر مدل خودرگرسيون با وقفه هاي توزيعي (ARDL) بررسي شده است .
بنابراين ، تشکيل خانواده در ايران به طور ويژه تحت تأثير زمينه هاي جنسي (به ويژه نسـبت جنسـي ) و زمينـه هـاي آموزشي (به ويژه نرخ باسوادي ) است ، ولي تصميم به طـلاق مـي توانـد عـلاوه بـر متغيرهـاي جنسـي و آموزشـي ، تحت تأثير تورم و بيکاري نيز باشد.
در اين مقاله ، تأثير نوسانات اقتصادي يا به عبارتي ويژه چرخه هاي کسب وکار بر نـرخ ازدواج و طلاق در ايران طي دورة ١٣٤٨ـ١٣٩٥ بررسي مي شود و نشان داده مـي شـود اگرچـه مسـئلة تشکيل خانواده و ويژگي هاي آن ابتدائا به لحـاظ پايـداري ، طـول عمـر و کيفيـت آن پديـده اي اجتماعي و فرهنگي است ، از شرايط اقتصادي در جامعه نيز تأثير مي پذيرد و گاه به وقوع طـلاق منجر مي شود.
نتايج جداسازي روند ساختاري (پايدار) و روند تصادفي متغير ازدواج و تغييرات اين دو روند در فاصله سال هاي ١٣٤٨ تا ١٣٩٥ با استفاده از روش فيلتر کالمن در نمودار ١ نشان داده شده است .
1. Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin (1992) 2.
“Economic conditions and the divorce rate: a time- series analysis of postwar United States”, Journal of Marriage and the Family, 47, PP 31–41.