چکیده:
در طی سالهای گذشته، منطقه یک شهر شیراز از تغییرات شدید در کمیت و کیفیت پوشش گیاهی به شدت رنج میبرد، با توجه به اینکه فراوانی پوشش گیاهی یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر دمای سطح زمین است، بنابراین در این پژوهش ویژگیهای حرارتی و ارتباط آن با درصد نمایه بهنجارشده اختلاف پوشش گیاهی در یک محیط شهری با استفاده از تصاویر چند زمانه ماهواره لندست مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا چهار تصویر سنجندهTM در تاریخهای 22 مارس سال 2009 (دوم فروردین 1388)، 15 جولای 2010 (24 تیرماه 1389)، 19 اکتبر 2010 (27 مهرماه 1389)، 22 نوامبر 2010 (1 دیماه 1389) دریافت، سپس دمای سطح زمین(LST) و میزان شاخص بهنجارشده اختلاف پوشش گیاهی آن استخراج گردید. یافتههای پژوهش نشان داد بالاترین میزان درصد شاخص پوشش گیاهی بجز در فصل زمستان و بهار با کمترین میزان دمای سطح زمین مرتبط است. بالاترین میزان دما در تمامی فصول متعلق به ارتفاعات با جهت جنوب، جنوب خاوری، نواحی بایر و فاقد پوشش گیاهی است. در فصل بهار بالاترین درصد شاخص پوشش گیاهی با پایینترین میزان درجه حرارت انطباق مکانی ندارد، به عبارت دیگر درصد شاخص پوشش گیاهی با درجه حرارت سطح زمین رابطه معکوس ندارد. در فصل تابستان بالاترین میزان درصد شاخص پوشش گیاهی از نظر مکانی با کمترین میزان دمای سطح زمین انطباق مکانی کامل دارد. در فصل زمستان نحوه پراکنش الگوهای دمایی به دلیل نقش تعدیل کننده دمایی پوشش گیاهی با استفاده از ساز و کار تبخیر و تعرق در مقایسه با سایر فصول کاملاً متفاوت است، بالاترین دامنه دمایی نخست در ارتفاعات و سپس در مناطقی با کاربری پوشش گیاهی مشاهده میگردد. به طور کلی میتوان نتیجه گرفت که فراوانی و کیفیت پوشش گیاهی یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر دمای سطح زمین میباشد.
In recent years, the zone one of Shiraz city has experienced extreme changes because the quantity and quality of vegetation suffered greatly from the inattention it is to be noted that the abundance of vegetation is one of the most important factors affecting the land surface temperature in this study, the thermal characteristics of NDVI and its relationship to the urban environment were examined using multi-temporal Landsat Satellite images. To do so, four TM sensor images on 22 March 2009, 15 July 2010, 19 October 2010, and 22 November 2010 were received, and then land surface temperature (LST) and normalized vegetation difference index were calculated. Results of the study showed that the highest percentage of vegetation, regardless of that in winter and spring, is associated with the lowest land surface temperature. The highest temperature in all seasons were reported in the heights towards the south, southeast and barren areas. Also, in spring the highest level of vegetation index had no local conformity with the lowest temperature in other words, the vegetation index and land surface temperature had no inverse relationship. In summer, the highest percent of vegetation of land surface temperature of the spatial was related to the lowest spatial adaptation. In winter, the distributions of temporal patterns were quite different from those in other seasons because of moderating role of temperature in vegetation. The highest range of temperature was observed at the highest elevations as well as in areas with use of vegetation. In general, it can be concluded that the frequency and quality of vegetation are important factors which affect the land surface temperature.
خلاصه ماشینی:
1 احمد مزیدی 2 مهدی نارنگی فرد ارزیابی پیامد تغییرات کیفیت پوشش گیاهی بر دامنه های دمایی در منطقه یک شهر شیراز تاریخ دریافت : ١٣٩٣/١٢/٢٤ تاریخ پذیرش : ١٣٩٤/٠٦/٢٦ چکیده در طی سال های گذشته ، منطقه یک شهر شیراز از تغییرات شدید در کمیت و کیفیت پوشش گیاهی به شدت رنج میبرد، با توجه به این که فراوانی پوشش گیاهی یکی از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر دمای سطح زمین است ، بنابراین در این پژوهش ویژگیهای حرارتی و ارتباط آن با درصد نمایه بهنجارشده اختلاف پوشش گیاهی در یک محیط شهری با استفاده از تصاویر چند زمانه ماهواره لندست مورد بررسی قرار گرفته است .
13 تصاویر چند طیفی سنجش از دور برای به دست آوردن درک بهتری از محیط زیست بسیار کارآمد است (بهانداری 3- Tan 4- Packialakshmi 5- Prasad 6- Sreenivasulu 7- Paria 8- Bhatt 9- Du 10- Fichera 11- Weng 12- Lu 13- Bhandari و همکاران ، ٢٠١٢: ٦١٣).
همچنین پژوهش هایی نیز در پیوند با ارتباط دمای سطح زمین و نمایه بهنجار شده اختلاف پوشش گیاهی صورت گرفته که میتوان به موارد زیر اشاره کرد: 14- Lo 15- Faber 16- Merbitz 17- Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) 18- Jiang 19- Tian 20- Wen 21- Raynolds 22- Julien 23- Sobrino 24- Carson 25- Gillies 26- Gallo 27- Owen 28- Goward ملک پور و طالعی (١٣٩٠) در پژوهشی ارتباط تاثیر تغییرات کاربری زمین و پوشش گیاهی بر درجه حرارت سطح زمین در تهران را با استفاده از تصاویر سنجنده ASTER مورد بررسی قرار دادند.