چکیده:
هدف این پژوهش بررسی مطالب تاریخ کاشان مندرج در کتاب کلمات انجمن و سنجش آن با اسناد و مدارک آرشیوی در جهت تأیید یا تکذیب این مطالب است. در این پژوهش، از روش توصیفی و تحلیلی استفاده شده و اطلاعات مقاله از کتاب کلمات انجمن و اسناد و مدارک آرشیوی استخراج شده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که روایت عبدالرسول از وضعیت سیاسی اجتماعی و اقتصادی کاشان در دورۀ قاجار به امر واقع در گذشته نزدیکی فراوانی دارد و این نکته را اسناد و مدارک آرشیوی تأیید میکند. انطباق مطالب مطرحشدۀ وی در باب تاریخ کاشان در کلمات انجمن با اسناد و مدارک آرشیوی باعث اعتماد به گزارشهای وی میشود. جامعنگری، نگاه به زندگی فرودستان و حتی عادات روزانۀ آنان مانند قلیانکشی، تریاککشی، تقلب و عدم رعایت آداب معاشرت و... و همچنین نگاه دوسویۀ وی در این صحتسنجی مشخص میشود.
This research aims to do a content review on the materials printed and published in “Kalamat-e Anjoman” about the history of Kashan. This study also assesses these materials using archival documents in order to confirm or refute the contents. This research used a descriptive/analytical method and the data were obtained from “Kalamat-e Anjoman” and archival documents. Findings show that Abdolrasol Madani’s, the book’s author, narrative of the social, economic, and political situation of Kashan during the Qajar era is close to the facts in the past; this is confirmed and corroborated by archival documents, hence his credible reports. This fact-checking study determines Abdolrasol Madani’s adopting a comprehensive view, paying heed to the lives of the underprivileged, even their daily habits such as smoking huka and opium, improper decorum, etc.
خلاصه ماشینی:
از وی سه اثر محلینگارانـه بـه جـا مانـده اسـت : رسـالۀ انصافیه در انطباق مشروطه با اسلام ، تاریخ اشرار کاشان در تاریخ طغیان نایـب حسـین کاشـی و پسرش ماشاءالله خان ، و کلمات انجمن در مباحث انجمن آزادیخواهانه ای کـه وی در ١٣١٦ق / ١٨٩٩م در منزلش تشکیل داده بود.
جـو سـنگین و حوادث پس از مشروطیت در کاشان از جمله ناکارآمدی ادارات مشروطه ، ناامنی و نیز دودسـتگی بین روحانیون و شبهات فراوانی که مقلدین دربـارٔە مشـروطه مطـرح مـیکردنـد، مجتهـد بـزرگ کاشان ، ملا حبیب الله شریف ، را بر آن داشت کـه رسـاله ای در دفـاع از مشـروطیت بنویسـد ولـی کهولت سن مانع شد و او این کار را به داماد خود ملا عبدالرسول واگذار کرد.
در ١٢٩٩ش ، قرار شد تا مالیات ارزاق لغو شود و عوارض جدیـدی بـرای بلدیه ها تعیین شود (ساکما: ١٧٠٣٩ـ٢٤٠)؛ امـا قبوضـی از سـال ١٣٠٩ تـا ١٣١١ش در آرشـیو سازمان اسناد با موضوع دریافت عوارض قپان وجود دارد که نشان می دهد تا دورٔە رضاشاه هم گرفتن این عوارض ادامه داشته است (همان ، ٣٠٠٤٦ـ٩٩٩).
٤. نتیجه گیری بررسی گزارش های کتاب کلمات انجمن اثر عبدالرسول مدنی کاشانی با موضوع تاریخ کاشـان در دورٔە قاجار و سنجش آن ها با اسناد و مدارک آرشیوی نشان میدهد که ایـن گـزارش هـا تـا حدود زیادی به امر واقع در گذشته نزدیک اسـت .