چکیده:
قدرت سیاسی یکی از با اهمیتترین و تعیین کننده ترین مفاهیمی است که با علم سیاست عجین شده است و برخی حتی علم سیاست را علم چگونگی کسب، حفظ و اعمال قدرت سیاسی میدانند. رابطه میان جامعه و دولت به میزان بسیاری به ریشههای اجتماعی توزیع قدرت سیاسی و نقش طبقات اجتماعی در ساخت قدرت سیاسی بستگی دارد. یکی از نیروهای اجتماعی مؤثر در ساخت قدرت سیاسی بازار سنتی است، که نقش عمدهای در تاریخ معاصر ایران، بویژه در دورههای بحران، شورش و انقلاب داشته و معمولاً به عنوان حامی گرایشهای سنتی و مذهبی در سیاست ایران شهرت داشته است. آنچنان که از مدارک و مستندات بر میآید؛ در طی سالیان متمادی بازار به دلیل بافت خاص خود، معمولاً از علما و روحانیون حمایت نموده است. نقش بازار در تحولات مختلف جمهوری اسلامی ایران نیز بسیار حائز اهمیت است. این مقاله در صدد پاسخگویی به این سئوال است که بازار در انتخابات ریاست جمهوری سال 1384 که منجر به پیروزی محمود احمدی نژاد گردید، چه نقشی ایفا نموده است؟ به این پرسش با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر رهیافت نهادگرایی پاسخ داده می شود.
خلاصه ماشینی:
نقش بازار در انتخابات ریاست جمهوری سال ١٣٨٤ با تأکید بر رهیافت نهادگرایی حمید ندرلو*/ گارینه کشیشیان سیرکی **٢ 1 چکیده قدرت سیاسی یکی از با اهمیت ترین و تعیین کننده ترین مفاهیمی است که با علم سیاسـت عجـین شده است و برخی حتی علم سیاست را علم چگونگی کسب ، حفظ و اعمال قـدرت سیاسـی مـی داننـد.
براساس تجارب تاریخی ، اقتصاد ایران بخصوص پس از مشروطه ، آمیزه نامناسبی بوده از اقتصاد دولتی متکی بر درآمدهای ناشی از فروش منابع زیرزمینی ، نظام اقتصاد سرمایه داری آزاد با مالکیت خصوصی و نظام اقتصاد پیشه وری و صنفی ؛ البته پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران، اقتصاد تعاونی نیز برسه نوع قبلی افزوده شده است (ازغندی ، ١٣٨٥: ١٣٥-١٣٤) بازار و بازاریان که از نیروهای سیاسی عمده در تاریخ معاصر ایران، بویژه در دورههای بحران، شورش و انقلاب بوده اند، معمولا از برخی احزاب و گروههای سیاسی مانند فدائیان اسلام و مجاهدین اسلام در دهۀ ١٣٢٠ حمایت نمودهاند.
(152 :1385 در هشت سال ریاست جمهوری سید محمد خاتمی انتظار می رفت وضعیت بازاریان به خاطر پیروی از سیاست تنش زدایی تقویت شود، ولی بازاریان فرصت ها و امکانات سالهای اول انقلاب را؛ تحت تأثیر تحولاتی که در ترکیب جمعیتی ایران ایجاد شد و ضرورت تأمین نیازهای آنها به وجود آمد و همچنین متأثر از عواقب و پیامدهای اقتصادی و مالی «جهانی شدن » و تشدید وابسته تر شدن بازاریان به دولت تحصیل دار، به تدریج از دست دادند.