چکیده:
نصر حامد ابوزید از نواندیشان دینی منسوب به جریان فکری نومعتزله است و از معتقدین به تاریخمندی قرآن، برای اثبات ادعای خود ادلهای اقامه و از مباحث علوم قرآنی، اختلاف قرائات را شاهد دخالت بشر ـ حداقل در برخی از الفاظ قرآن ـ و تحریف آن معرفی کرده است و بیاعتباری برخی از احکام آن را نتیجه گیری میکند. در این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی به هدف بررسی ادعای ابوزید، با استناد به نظرات آیتالله فاضل لنکرانیe، به پرسشهایی چون تفاوت قرآن و قرائات و چگونگی دلالت روایات احرف سبعه بر اختلاف قرائات و رابطه اختلاف قرائت با تحریف و بشری شدن قرآن پاسخ میدهیم و معلوم میگردد که ادعای الهی و فراتاریخی بودن متن وحیانی قرآن به ادله عقلی و نقلی آشکار است و اختلاف قرائت قاریان ارتباطی با متن قرآن و هیچ نقشی در تحریف آن ندارد. در ضمن نقش تأثیرگذار علما و بزرگان دینی، در معرفتافزایی و پاسخگویی به شبهات در هر زمانی معلوم میگردد.
خلاصه ماشینی:
چنین اعتقادى دارند و به نظر مىرسد این اعتقاد در میان آنها رواج دارد (لنکرانی، مقدمات بنیادین علم تفسیر، 1381: 249 ـ 252) بلکه این اعتقاد برخی از علمای اهل تسنن است که قرائتهاى هفتگانه شناخته شده در میان مردم را متواتر میدانند (فاضل، مدخل التفسیر، 1428: 148) ظاهراً منظور آنها این است كه ثابت شده پیامبر گرامى اسلام( براساس این قرائتها، قرآن را تلاوت مىكرده است.
8 ـ وجود اختلاف قرائات، ملازمه بین این مسأله با تحریف قرآن را اثبات نمیکند؛ زیرا قرآنکریم که خداوند بر پیامبرش با وصف ذکر محفوظ نازل کرده است، اولا به صیانت الهی، از زیادت و نقصان و تغییر، مصون است و این وعده الهیاست که به پیامبر داده است (فاضل لنکرانی، مقدمات بنیادین علم تفسیر، 1381: 323)؛ ثانیا اگر قرآن مُنزل با زیادت یا نقیصه در لفظ یا در ترتیبِ اثرگذار، مواجه شده بود باید آثار اعجازی خود را از دست داده بود در حالی که قرآنیکه امروز در دست ما است همه آن صفات را که خدای تعالی در قرآن برای خود آورده واجد است (فاضل لنکرانی، مدخل التفسیر، 1428: 148).