چکیده:
نوشتن، پیچیدهترین مهارت زبانی است که در آموزش آن نیاز به فراگیری مهارتهای شناختی و فراشناختی بسیاری است که با توجه به بعد عاطفی و اجتماعی محقق میشود. هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان پرداختن به این مهارتها در برنامه درسی مورد نظر و کتابهای درسی فارسی دوره ابتدایی است. زیرا این منابع، مهمترین منبعهای آموزش نوشتن در کشور به شمار میآیند. مبنای نظری پژوهش، رویکرد فرآیندمحور است. نمونه آماری پژوهش، کتاب فارسی (مهارتهای خوانداری) و کتاب فارسی (مهارتهای نوشتاری) پایه ششم بودهاند. این کتابها با روش تحلیل محتوای هدایتشده یا قیاسی بررسی شدند. کتابها از جنبة دارا بودن مهارتهای پایه یا خرد، مهارتهای سطح بالا یا کلان نوشتن، فرصتهای نوشتن برای این مهارتها و همچنین ایجاد اجتماعی از نویسندگان، تجزیه و تحلیل شدند. در استخراج و پردازش یافتهها از آمار توصیفی بهره گرفته شد. یافتههای پژوهش نشان داد که در کتابهای فارسی پایه ششم، بیشتر به مهارتهای خرد و پایه پرداخته میشود و نسبت به مهارتهای کلان و سطح بالا کمتوجهی یا بیتوجهی میشود. نتایج همچنین نشان داد رویکرد غالب در این کتابها به آموزش نوشتن رویکردی برآیندنگر است و تناسبی میان ابعاد شناختی، عاطفی و رفتاری نوشتن وجود ندارد. بیشترین تاکید بر بعد رفتاری و کمترین تاکید بر بعد عاطفی است. برنامة قصدشده نیز رویکردی برآیندنگر دارد. هرچند رویکرد محتوای نوشتهشده با برنامة قصدشده هماهنگ است، بیتوجهی به رویکرد فرایندمحور که روشی موثر در امر آموزش بهویژه در آموزش مهارت نوشتن است، به عنوان کاستی فراگیر و آسیبی مهم باید مورد توجه متخصصان این حوزه قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
بررسی آموزش نوشتن در کتاب های درسی آموزش فارسی و نگارش دوره ابتدایی برمبنای رویکرد فرآیندمحور و برنامۀ قصدشده ١* عادله مطلق ٢ ملوک خادمی ٣ 4 مریم دانشگر تاریخ دریافت : ١٣٩٧/٠٥/١٥ تاریخ پذیرش : ١٣٩٨/٠٢/٠٧ چکیده نوشتن ، پیچیده ترین مهـارت زبـانی اسـت کـه در آمـوزش آن نیـاز بـه فراگیـری مهارت های شناختی و فراشناختی بسیاری اسـت کـه بـا توجـه بـه بعـد عـاطفی و اجتماعی محقق میشود.
هدف پژوهش حاضر، بررسـی میـزان پـرداختن بـه ایـن مهارت ها در برنامه درسی مورد نظر و کتـاب هـای درسـی فارسـی دوره ابتـدایی * مقالۀ حاضر از رسالۀ دکتری عادله مطلق ، گروه روان شناسی تربیتی دانشگاه الزهرا (س ) مستخرج شده است .
هرچند رویکرد محتوای نوشـته شـده بـا برنامۀ قصدشده هماهنگ است ، بیتوجهی بـه رویکـرد فراینـدمحور کـه روشـی مؤثر در امر آموزش به ویژه در آموزش مهارت نوشتن اسـت ، بـه عنـوان کاسـتی فراگیر و آسیبی مهم باید مورد توجه متخصصان این حوزه قرار گیرد.
وی یکـی از 1 National Council of Teachers of English 2 the national commission on writing علت های این ناتوانی را بی توجهی به آموزش این مهارت ها در دوره های تحصیلی پیش از دانشگاه دانسته است .
ابزار ابزار این پژوهش سیاهۀ وارسی با نـام «رویکـرد بـه نوشـتن » اسـت کـه بـرای ایـن پـژوهش سـاخته شده است و رویکرد به نوشتن کتاب های فارسی را می سنجد.