چکیده:
مقتل الحسینR موجود در کتاب شرح الاخبار قاضینعمان از جمله مقاتل برجایمانده و قدیمی شیعی است که البته همچون دیگر کتب تاریخی و روایی از هجمه تحریفات عاشورایی مصون نمانده است، بهطوری که ما را در برخی از مطالب مربوط به جریان عاشورا در تردید میافکند و حتی در برخی موارد شیعه را تحتتاثیر اعتقاداتی خاص قرار میدهد، بهگونهای که برخی ضد شیعه، شیعیان را پیرو عقاید خرافی دانستهاند. این مقتل در برخی موارد با وقایع مسلم و یا روایات تاریخی ناسازگار بوده و در مواردی شان امام معصومR و یا خاندان معصومانk خدشهدار شده و پایه و اساسی برای نقل علمای شیعی در قرنهای بعد شده است. در این بررسی کوشیده شده پس از ارزیابی شخصیت مولف و توضیحاتی چند درباره کتاب وی، به برخی از این هجمههای تحریفی اشاره و مطالب تاریخی و روایی آن مورد کندوکاو قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
سعی این پژوهش بر آن بوده است که متفردات روایی قاضینعمان را که نخستین بار در روایات عاشورایی جای گرفت، به نقد بگیرد وگرنه روایات ذیل که در این کتاب دیده میشود، در کتب پیش از او نیاز به نقد و بررسی دارد مطالبی مانند ذلتپذیری امام با پیشنهاد پذیرش یکی از مفاد سهگانه(مغربی، 1409ق، ج3، ص149ـ 150؛ طبری، 1387ق، ج5، ص389) بریدن سر امام حسین (ع) توسط خولی بن یزید اصبحی(مغربی، 1409ق، ج1، ص155؛ وی در موضعی دیگر سنان را برندۀ سر امام معرفی میکند: همان، ج3، ص164؛ نخستین گویندۀ آن: اصفهانی، بىتا، ص89)، پنهان نمودن و وفاداری شخصی مجهول به امام سجاد (ع) (مغربی، 1409ق، ج3، ص156؛ نخستین گویندۀ آن: ابنسعد، 1414ق، خامسة1، ص480)، فرزندی برای امام حسین (ع) به نام ابوبکر(همان، ج3، ص178؛ نخستین گویندۀ آن: ابنسعد، 1414ق، خامسة 1، ص470)، مبدل شدن گوشت شتر سپاه امام به خون(همان، ج3، ص165، نخستین گویندۀ آن: طبرانی، بیتا، ج3، ص121)، شنیده شدن صدای منادی در آسمان در جبّانه۲(همان، ج3، ص168؛ چنانکه در الفتوح این صدا پس از فاصله گرفتن کاروان اهل بیت در آسمان پراکنده شد، اما در المعجم الکبیر طبرانی ندایی که در جبّانه طنینانداز شد، به سبکی دیگر ثبت شده است)، هفده شهید هاشمی از نسل حضرت فاطمه (علیهاالسلام) (همان، ج3، ص168؛ قاضینعمان از فرزندان کشتهشدۀ عقیل تنها از عبدالله و عبدالرحمن بن عقیل و عبدالله بن مسلم بن عقیل نام برده و بقیۀ اسامی را ناتمام گذاشته است.