چکیده:
توبه از موضوعات مهم و مشترک میان علوم قرآنی و حقوق اسلامی است و در هر کدام نگاه اصلاحی و سعادتمندانه برای بشر، براساس آن بنا نهاده شده است. در فقه جزایی اسلام توبه، یکی از عوامل سقوط، عفو و تخفیف مجازاتهای حدی به جزء حد قذف میباشد. انسان براساس اصل آزادی اراده، مسوول کارهایی است که انجام میدهد. نگارنده با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای، به تحلیل این موضوع پرداخته است. یافتهها حاکی از رویکرد نوین قانونگذار در قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 در اقدام بدیعی این مفهوم ارزشمند را به صورتی قاعدهمند وارد نظام کیفری ایران نموده و نظرگاه شریعت، نقش عملی توبه را در اصلاح، بازپروری و رشد معنوی انسان مجرم، بیشتر نمایان میسازد و نظام کیفری اسلام با پیشبینی نهاد توبه به عنوان یکی از عوامل سقوط مجازات، کمک شایانی در شناساندن هدف نظام کیفری خود کرده است.
Repentance is one of the most important issues among the Qur'anic sciences and Islamic law, and it is based on a generous and humane look at human beings. In the Penal Penal Code of Islam, repentance is one of the factors of the fall, amnesty and reduction of punitive damages, except for the Qazf. According to the principle of free will, man is responsible for what he is doing. The author analyzes this issue through a descriptive-analytical research based on library studies. The findings suggest that the new lawmaker's approach to the Islamic punishment law of 92 in the original Islamic law introduces this valuable concept to the Iranian criminal system in a regular manner, and the Shari'a view reflects the practical role of repentance in the improvement, rehabilitation and spiritual practice of the perpetrator, and the criminal system Islam, with the prediction of the body of repentance as one of the causes of the fall of punishment, has been instrumental in identifying the purpose of the criminal system.
خلاصه ماشینی:
یافته ها حاکی از رویکرد نوین قانون گذار در قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ در اقدام بدیعی این مفهوم ارزشمند را به صورتی قاعده مند وارد نظام کیفری ایران نموده و نظرگاه شریعت ، نقش عملی توبه را در اصلاح ، بازپروری و رشد معنوی انسان مجرم ، بیشتر نمایان میسازد و نظام کیفری اسلام با پیش بینی نهاد توبه به عنوان یکی از عوامل سقوط مجازات ، کمک شایانی در شناساندن هدف نظام کیفری خود کرده است .
قانون گذار در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ علاه بر پذیرش قول مشهور فقها در ارتباط با سقوط یا اختیار امام در ساقط نمودن مجازات های حدی با تحقق توبه مجرم ، این موضوع را تحت ضابطه و قاعده ای کلی مطرح نمود که قابل اعمال بر تمامی مجازات های حدی است .
اما در قانون مجازات اسلامی توبه در مجازات های تعزیری به صورت قاعده ای کلی مطرح گردیده و اثر توبه در هر یک از جرایم به تفکیک درجه مجازات ها ذکر گردیده است این اقدام مقنن در راستای پیروی از قاعده کلی حاکم بر تعزیرات مبنی بر اختیار امام در عفو یا تخفیف یا میزان مجازات مرتکب است (حاجی ده آبادی ، ۱۳۹۴ش ، صص ۱۹-۲۰).
با توجه به این که در جرایم حدی ، نوع و میزان و کیفیت مجازات در شرع مقدس منصوص است و در آن جا بر اساس ماده ۱۱۴ قانون مجازات اسلامی ، توبه مرتکب قابل پذیرش بوده و موجب سقوط مجازات می شود.