چکیده:
صادق چوبک از نویسندگان نسل اول پس از انقلاب مشروطه به عنوان شاخصترین نویسنده ایرانی در ارائه آثاری در مکتب ناتورالیسم و پرچمدار این مکتب توانسته جایگاهی ویژه برای خود در ادبیات ایران بدست آورد. نگاه بدبینانه و سیاه به حوادث و رخدادهای جامعه ایران برگرفته از مولفههایی همچون: جبر محیط، اقتصاد و وراثت از عناصر اصلی و ساختار نوشتههای چوبک در آفرینش آثارش بودهاست؛ در این مقاله سعی گردیده با دیدگاهی اختصاصی، تاثیری را که چوبک از مکتب ناتورالیسم پذیرفته، برجسته کرده و ردّ پای این مکتب در دو داستان شاخص وی در مجموعه چراغ آخر به نامهای «اسب چوبی» و «آتما، سگ من» به بوته تحلیل گذاشته شود. در این راه ابتدا رابطه مکتب ناتورالیسم با مشخصات آثار چوبک مورد بررسی قرار گرفته، سپس اصول و مشخصات خاص آثار ناتورالیستی در اثر مورد بحث از چوبک مورد تحلیل و کنکاش قرار گرفته است و سعی نمودهایم تا پاسخگوی این درگیری ذهنی باشیم که آیا معیارها و اصولی که سنگ بنا و پایههای مکتبی آن توسط امیل زولا ـ به عنوان سردمدار مکتب ناتورالیسم ـ پایهریزی شده، تا چه حد در این داستان نمود داشته و آیا چوبک در این مقوله موفق به خلق اثری طبیعتگرایانه گردیدهاست؟ این پژوهش به شیوه توصیفی و تحلیلی بر آن است تا میزان تاثیرپذیری چوبک از مکتب ناتورالیسم را دراین دو اثر به منصه ظهور برساند.
خلاصه ماشینی:
طبيعت گرايي چوبک در چراغ آخر (بررسي داستان هاي کوتاه «اسب چوبي» و «آتما، سگ من » از ديدگاه مکتب ناتوراليسم ) 1 مهري تلخابي استاديار زبان و ادبيات فارسي دانشگاه آزاد اسلامي واحد زنجان 2 مصطفي محمدي دانشجوي دکتري زبان و ادبيات فارسي دانشگاه آزاد اسلامي واحد خدابنده (تاريخ دريافت : ١٣٩٧/٦/١٤؛ تاريخ پذيرش :١٣٩٨/٢/٢) چکيده صـادق چوبـک از نويسـندگان نسـل اول پـس از انقـلاب مشـروطه بـه عنـوان شاخص ترين نويسندٔە ايراني در ارائۀ آثاري در مکتب ناتوراليسم و پرچمدار اين مکتب توانسته جايگاهي ويژه بـراي خـود در ادبيـات ايـران بدسـت آورد.
در اين مقاله سـعي بـر آن اسـت جنبـه هـاي مثبـت کـار چوبـک در نوشته هـايش کنکـاش شـده و تأثيرپـذيري وي از مکتـب طبيعـت گرايـان در معـرض ديـد خوانندگان گذاشته شود و رد پاي ناتوراليسم در دو داسـتان کوتـاه وي در مجموعـۀ چـراغ آخر به نام هاي «اسب چوبي» و «آتمـا، سـگ مـن » مـورد تحليـل و ارزيـابي قـرار گرفتـه و پاسخگوي اين درگيري ذهني باشد که آيا معيارها و اصولي که سنگ بنا و پايه هاي مکتبـي کـه توسـط اميـل زولا douard Charles Antoine Zolamile EE (م ١٩٠٢ ـ ١٨٤٠) ـ سردمدار مکتب ناتوراليسم ـ پايه ريزي شده ، تا چـه حـد در ايـن داسـتان نمـود داشـته و آيـا چوبک در اين مقوله موفق به خلق اثري طبيعت گرايانـه همچـون آثـار مطـرح ديگـر خـود چون سنگ صبور و تنگسير گرديده و يا به بيراهه رفته و متوقف شده است ؟ در اين راه ابتدا به تأثير مکتب ناتوراليسم در آفرينش آثـار چوبـک و سـبک نگـرش وي در مقولـۀ داسـتان نويسي پرداخته و پس از آن اصول و مشخصات خاص آثـار ناتوراليسـتي مـورد بحـث ايـن مقاله بر اساس انگاره ها، ويژگـيهـا و شـاخص هـاي مکتـب ناتوراليسـم مـورد تحليـل قـرار گرفته است .