چکیده:
اقتباس و استفاده از آیات وحی و احادیث نبوی در متون نثر فارسی و عربی بعد از اسلام امری رایج بود که به اقتضای معنی یا برای آرایش و زینت کلام به روشهای مختلف به کار میرفت. این کاربرد در انواع متون نثر فارسی اعم از عرفانی، مکاتیب، قصص و تواریخ و... کم و بیش رایج بود. مکاتیب سنایی از جمله متون نثر فنی در قرن ششم است که در آن، آیات و احادیث، به وفور و برای اغراض مختلف و به شیوههای متعدد با رعایت پیوستگی لفظی و معنایی با متن فارسی آن به کار رفتهاست. در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا جنبههای مختلف ارتباط لفظی و معنوی عبارات قرآنی و حدیثی با متن فارسی آن بررسی شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در «مکاتیب» سنایی از جهت لفظی، آیات و روایات به عنوان جزئی از نثر فارسی دارای نقشهای مختلف دستوری هستند و از نظر بلاغت هم در بعضی عناصر بلاغی به کار میروند. اقتباسهای قرآنی و حدیثی از نظر معنوی نیز با متن فارسی پیوستگی دارند و برای تتمیم و تکمیل کلام و تایید و تاکید آن استعمال شدهاند.
خلاصه ماشینی:
بررسي و تحليل اقتباس از آيات و احاديث در مکاتيب سنايي از * جهت لفظي (دستوري و بلاغي) و معنوي 1 مريم باقي استاديار گروه زبان و ادبيات فارسي دانشگاه قم چکيده اقتباس و استفاده از آيات وحي و احاديث نبوي در متون نثر فارسي و عربي بعد از اسلام امري رايج بـود کـه بـه اقتضـاي معنـي يـا بـراي آرايـش و زينـت کـلام بـه روش هاي مختلف به کار ميرفت .
ir An Analysis of Verbal (Grammatical and Rhetorical) and Semantic Adaptation of the Quranic Verses and * Ahadith in Makatib-e Sanaii 1 Maryam Baghi Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, University of Qom Abstract Adaptation and using the divine verses and Ahadith from Prophet Muhammad (PBUH) in Persian and Arabic prose has been common after Islam and it has been applied in different methods for semantic or word embellishment purposes.
Makatib-e Sanaii is a technical prose in the sixth century in which abundant Quranic verses and Ahadith have been used with different purposes and in various methods with adherence to verbal and semantic coherence with the Persian text.
يکي از ابزارهـاي سـنايي در به کارگيري اين زبان هنري در نثر مکاتيب ، اقتباس هاي مکرر از آيات قـرآن و احاديـث نبوي است که در بافت کلام جاي گرفته و با متن فارسي پيوستگي محکمي دارد.
حسـين خطيبـي در «فـن نثـر در ادب فارسي» به بررسي اقتباس در نثر فارسي به ويژه نثر قرون ششم و هفتم هجري پرداخته و ايـن فن را از جهت کيفيت ارتباط لفظي و معنوي آيات و احاديث با نثر دوره هاي ياد شده و نيـز از نظر تنوع و اقسام آن مورد بحث قرار داده است .