چکیده:
تکدّی به معنی گدایی کردن، امروزه به عنوان یک منبع پردرآمد، مورد توجّه جامعه قرار گرفته است. شناخت احکام تکلیفی شرعی تکدّی در فقه اسلامی و گونههای نامشروع آن، سوال بسیاری از کسانی است که دارای احساسات دینی هستند. شیوههای بکارگیری در متون ادبی و رفتار اجتماعی آن، قابل توجه و تامل است. نگارنگان در نوشتار حاضر با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای، برآنند که این مساله را در فقه و شریعت با رویکرد عرفانی تحلیل و توجیه نمایند. یافتهها حاکی از این است که چنان که این موضوع با نظرگاه شریعت و عرفان بررسی شود، رویکردهای مثبت و منفی آن، بیشتر نمایان میسازد و گاه در متون عرفانی، بسیار زیبا و مثبت جلوهگر شده و گاهی نوعی آداب معمول این گروه اجتماعی قرارگرفته است. اما در باب احکام تکلیفی، گدایی شامل چهار حکم مباح، مکروه، حرام و واجب است و گونههای نامشروع آن مانند: گدایی به وسیلة به کارگیری الفاظ «خداپسندانه»، قرائت قرآن به قصدگدایی، متکدّی در ایّام مقدس، در میان عبادت کنندگان، تکدّی به قصد ثروتاندوزی و متکدّیان که توانایی کار دارند، با استناد به آیات قرآن، روایات اسلامی را برّرسی نموده است.
خلاصه ماشینی:
اما در باب احکام تکلیفی، گدایی شامل چهار حکم مباح، مکروه، حرام و واجب است و گونههای نامشروع آن مانند: گدایی به وسیلة به کارگیری الفاظ «خداپسندانه»، قرائت قرآن به قصدگدایی، متکدی در ایام مقدس، در میان عبادت کنندگان، تکدی به قصد ثروتاندوزی و متکدیان که توانایی کار دارند، با استناد به آیات قرآن، روایات اسلامی را بررسی نموده است.
میتوان برای حرمت گدایی در این بخش میتوان به: قرآن، روایات اسلامی، مراجع فقهی و قانون مجازات اسلامی استناد کرد: خداوند در قرآن دربارة کسانی که در مسائل درخواست مالی با اینکه نیازمند هستند ولی به علت داشتن خویشتنداری از کسی درخواست مال نمیکنند و میفرماید: «در مورد نیازمندانی که در راه خدا درمانده شدهاند و توان و تلاش در زمین ندارند و چنان در (هاله) عفافند که فرد ناآگاه آنها را بینیاز میپندارد، اما از سیمایشان به وضع آنها پی میبرد: [که به عزت نفسش] چیزی از کسی به اصرار نمیخواهند؛ و هر مالی که انفاق کنید، خدا از آن آگاه است.
از دیدگاه جمهور فقها با استناد به روایات زیر، گدایی برای ثروتاندوزی و بدون نیاز مالی حرام است: رسول خدا(ص) فرمودند: «هر کسی به قصد ثروتاندوزی گدایی کند و از مردم درخواست مال کند، مانند این است که درخواست پارهای از آتش نموده، خواه درخواستش کم یا زیاد باشد.