خلاصه ماشینی:
"خصایل اخلاقی که ضمن بازی شکل میگیرد بر رفتار کودک در زندگی روزانهاش تاءثیر میگذارد و در عین حال صفات و خصایلی که کودک در آمیزش روزانهاش با همسالان و بزرگسالان کسب میکند در بازی تکامل مییابد.
کودک آنچه را که در خانه یا کودکستان میآموزد ضمن بازی تکرار میکند و هنگام تکرار دربارهء آنها میاندیشد و معنای بسیاری از این پدیدهها برایش قابل فهمتر (به تصویر صفحه مراجعه شود) میگردد.
فعالیت فکری کودک ضمن بازی،همواره با تصور همراه است:باید نقشی برای خودش انتخاب کند،مثلا پزشک،سپس باید در ذهن خود رفتار و حرکات و گفتار او را تصور نماید.
بدین ترتیب بازیهای ابتکاری چون وسیلهای پراهمیت در رشد همهجانه کودکان با ذکر انواع فعالیتهای آنان مربوط است و این خود ارزش والای بازیهای ابتکاری را در روند تربیتی کودک نشان میدهد.
مهمترین شرط رهبری موفقیتآمیز بازیهای ابتکاری جلب اعتماد کودکان و تماس نزدیک با آنانست،و این در صورتی میسر است که آموزگار نسبت به بازی علاقه و حسن رغبت نشان دهد،آنرا جدی تلقی کند و با ایده و خواستههای آنها شریک باشد.
یکی از این اساتید میگوید: "بسیار مهم است که بازیها قالبی نباشند و راه برای بروز ابتکار کودکان گشوده شود.
ماکارنکو اشتباهات معمول در تربیت کودک در خانواده را نشان داده و متذکر میشودچ که:"برخی از اولیا نسبت به بازی فرزندانشان علاقه نشان نمیدهند،برخی دیگر تنها به خرید اسباببازیهای زیاد اکتفا میکنند و (به تصویر صفحه مراجعه شود) بعضی نیز بیش از اندازه در بازیهای آنها دخالت میکنند و امکان نمیدهند که کودک خود مسائل بازی را حل و فصل کند و او را ناگزیر میسازند که حرفشنوی و تقلید کند."