چکیده:
دعوت توحیدی تمامی انبیاء با انواع دشمنیهای زبانی همراه بوده که طرح شبهات مختلف را میتوان یکی از اساسیترین آنها برشمرد؛ شبهه تضاد بشر بودن انبیاء با رسالت و به دنبال آن تکذیب ارتباط آنان با خداوند از فراگیرترین شبهات نسبت به بسیاری انبیاء بوده است؛ تحلیل آیات قرآن نشان میدهد شبهه بشر بودن نسبت به پیامبر زیربنایی ترین شبهه است و سایر اتهامات متفرع از همین شبهه هستند؛ امروزه نیز شبهات و اتهامات زیادی در قالب بحثهای علمی نسبت به پیامبر اسلام مطرح میشود که ریشه در همین شبهه دارد. قرآن شبهه بشر بودن را نسبت به سایر انبیاء به صورت عام و نسبت به پیامبر اسلام به صورت خاص بیان میکند؛ واکاوی آیات نشان میدهد که کفر، عناد و لجبازی، جهل نسبت به مراتب وجودی انسان از مهمترین انگیزههای مخالفان و مطرحکنندگان شبهه است؛ پاسخهای قرآن نیز نخست علمی– اقناعی است؛ اما از آن رو که مخالفان عموماً مشکل علمی ندارند در مرحله بعد با تهدید مخالفان و تسلای پیامبر همراه است.
خلاصه ماشینی:
ک : نخجواني ، ١٩٩٩: ٤١٩/٢) و فرمانبري و فروتنـي در مقابـل يـک بشر از خودشان را برنتافتند و گفتند: جايگاه ما چنين اجازه اي نمي دهد؛ به خصوص که انبياء [عموما] از نظـر مـادي از طبقـه فرودسـت جامعـه بودنـد (طبرسـي ، ١٣٧٢: ٤٥٠/١٠؛ فضل الله ، ١٤١٩: ٢٥٨/٢٢) در تقابل ، مقايسه و رابطه عناد و لجبـازي بـا عامل پيشين يعني کفر، علامه طباطبايي با اشاره به علتي دروني تر، با تأکيد بر تکرار شبهه در رويارويي مخالفان با ساير انبياء، عبارت «کانت تاتيهم - هميشه به سوي آنان مي آمدند» که دلالت بر آمدن مستمر رسولان دارد و در مقابل عکس العمل مشـرکان با تعابير «فقالوا» و«کفروا»، و«تولوا» [که دلالت بر رفتار يکسان آنها دارد] را اين گونه استدلال ميکند که مخالفان انبياء هميشه به خـاطر علـت درونـي عنـاد و لجبـازي ، بهانه اي مي يافتند و با پيامبر زمانشان مخالفت ميکردنـد؛ ايشـان آيـه ١٠١ سـوره ي مبارکه ي اعراف ١و آيه ٧٤ سوره ي مبارکـه ي يـونس ٢ را بـه عنـوان شـاهد اسـتدلال خويش بيان مي کند (طباطبايي ، ١٣٧٤: ٢٩٧/١٩) چنانچـه بـه نظـر فـيض کاشـاني «تولوا» را ناظر بر رويگرداني از تدبر در آيات روشني بدانيم که در سياق آيه بـدان اشاره شد (فيض کاشاني ، ١٤١٥: ١٨٣/٥ و نيز ر.