چکیده:
انقلاب ارتباطات و محصول آن، رسانه های مجازی در حال ایجاد تغییرات وسیعی در ماهیت، اشکال و ساختارهای قدرت در جوامع مختلف هستند. افزایش دسترسی به رسانه های تعاملی و اینترنت، موجب بروز آسیب های اجتماعی جدیدو در عین حال، شکوفایی فرصت های بسیاری شده است. موضوعی که پژوهشگران را وادار به پرسش درباره میزان و چگونگی تغییرات و تاثیرات این فضا بر زندگی سیاسی جوامع و رابطه بین دولت ها و شهروندان کرده است. آنچه پرواضح است اینکه توجه به این فضا و بررسی زوایای مختلف آن می تواند به روشن شدن نحوه تعاملات این شبکه های اجتماعی با مردم کمک کند و به جلوگیری از بروز آسیب های احتمالی و استفاده از فرصت های بوجود آمده با برنامه ریزی صحیح، یاری رساند. بنابراین هدف اصلی این پژوهش، بررسی نقش فضای مجازی بر مشارکت سیاسی شهروندان جمهوری اسلامی ایران( مطالعه موردی شهر تهران) و در بازه زمانی یک ساله 1395 می باشد. جامعه آماری این تحقیق شهروندان تهرانی هستند که بنابر سرشماری سال 1395 جمعیتی بالغ بر ۸٬۶۹۳٬۷۰۶ را شامل می شوند. (نتایج سرشماری ۱۳۹۵ وبگاه مرکز آمار ایران). برای دست یابی به حجم نمونه این تحقیق از فرمول کوکران استفاده شده. حجم نمونه 386 نفر با سطح خطای 0.5 درصد مشخص شده است. روش نمونه گیری در این تحقیق روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی؛ میانگین، انحراف استاندارد وآماراستنباطی؛ بانرم افزار SPSS استفاده شده. آزمون فرضیه این تحقیق نشان داد که میزان استفاده از فضای مجازی با شرکت در انتخابات رابطه معنادار منفی دارد و همچنین نوع استفاده از فضای مجازی با متغییر شرکت در انتخابات رابطه مثبتی داشته است.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش پرسش نامـه اي مشـتمل بـر ٢٦ سـوال تهيـه و در ميـان ٤٠٠ دانشـجوي کـاربر شبکه ي اجتماعي "فيس بوک" در شهر تهـران توزيـع گرديـد کـه ايـن تعـداد بـر اسـاس فرمـول کوکران براي انجام پيمايش به دست آمده اسـت و از طريـق شـيوه ي نمونـه ي گيـري گلولـه ي برفي جزو گروه نمونه قرار گرفته اند.
يافته هاي اين پژوهش نشـان داد کـه ميـان نفـوذ شـبکه هـاي اجتماعي مجازي ، بهره مندي افراد از اين شبکه ها و هم چنين جلب مشارکت اجتمـاعي کـاربران رابطه معنادار وجـود دارد.
مشارکت مردمي مي تواند بـه مثابـه مـؤثرترين و مناسـب تـرين پشـتوانه 1 Gotri 2 Rahnema براي حل و فصل معضلات و بحران هاي سياسي – اجتماعي و امنيتي اسـتفاده شـود و هـر دولتـي که بتواند جلوه هاي بيشتري از همکاري و همدلي توده هـاي مردمـي را در ابعـاد مختلـف سياسـي ، اجتماعي ، اقتصادي و بـه خصـوص در دفـاع از کشـور و حکومـت در مقابـل تهديـدات داخلـي و خارجي جلب نمايد، مي توانـد در جامعـه بـين المللـي از اعتبـار، شخصـيت و موقعيـت رفيـع تـري برخوردار گردد (شعباني ، ١٣٨٠)، از اين رو در جهان پيچيـده امـروزي ، تواناسـازي آحـاد مـردم و جلب مشارکت تمام انسان ها اعم از زن و مرد بـراي زنـدگي در آينـده اي پيچيـده تـر ضـروري بـه نظر مي رسد.
برآيند اين مطالعات نشان مي دهد که نـوعي اتفـاق نظـر در ميان محققان ، نهادها و سازمان هاي بين المللي و ملـي بـه وجـود آمـده اسـت مبنـي بـر ايـن کـه مشارکت سازمان يافته مردمي عامل کليدي موفقيت طرح هـا و برنامـه هـاي توسـعه اي اسـت و راه نجات توسعه از گرفتار شدن در نهادهاي ديوانسالار و خط مشي هـاي تصـميم گيـري متمرکـز و از بالا، تقويت مشارکت مردمي است (سبکتکين ريزي , روهنده ,سباطيان , جعفري , احمد، ١٣٩٥).