چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی کیفی شیوهها و آثار فریبکاری رسانه در خانواده انجام شد. روش تحقیق کتابخانهای و اسنادی و ابزار گردآوری اطلاعات، یادداشتبرداری بود. برای گردآوری اطلاعات، کتب نظری دربارۀ رسانه و مطالعات انتقادی، مقالات علمی- پژوهشی و علمی - تخصصی و ترجمۀ متون تخصصی بررسی و واکاوی شد. یافتهها در سه بخش فریبکاری رسانه در نحوۀ پوشش خبری و انتقال آن به مخاطبان، اثرگذاری بر سبک زندگی اعضای خانواده و راهکارهای برونرفت خانواده از مسئلۀ فریبکاری رسانه دستهبندی و ارائه شد. شیوههای پوششدادن اخبار و نحوۀ انتقال آن به مخاطبان، تأثیر عمدهای بر فریب مخاطبان دارد؛ بهگونهای که فنون خبری مؤثر بر فریب شامل: سابقهنویسی، ارائۀ نمایشی اطلاعات سری، نشت هدایتشونده، ماساژ پیام، حذف، کلیبافی، زمانبندی ارائۀ پیام، قطرهچکانی، ایجاد موج خبری، تبخیر، ارائۀ دروغ بزرگ، نشاندادن سانسور بهطور غیرمستقیم، دستچینکردن پیام، ساختن دشمن فرضی، مبالغه، اثر تلقیح و استفاده از تصاویر خشونتآمیز دربارۀ زنان و کودکان و... است. در مبحث فریبکاری رسانه و اثرگذاری آن بر سبک زندگی خانواده، نتایج نشان داد که رسانهها با شکلدادن به آگاهی کاذب مخاطبان، گسترش و نمایش تضاد طبقاتی، ایجاد حس ازخودبیگانگی، قهرمانسازی، دستکاری مفاهیم جنسیتی، خدمت به صاحبان سیاست و اقتصاد و ایجاد تغییرات فرهنگی موجب تغییر در سبک زندگی فردی و خانوادگی مخاطبان میشوند. همچنین، رسانهها گاهی قواعد اخلاقی خانواده را تهدید میکنند.
خلاصه ماشینی:
در مبحث فریبکاری رسانه و اثرگذاری آن بر سبک زندگی خانواده، نتایج نشان داد که رسانهها با شکلدادن به آگاهی کاذب مخاطبان، گسترش و نمایش تضاد طبقاتی، ایجاد حس ازخودبیگانگی، قهرمانسازی، دستکاری مفاهیم جنسیتی، خدمت به صاحبان سیاست و اقتصاد و ایجاد تغییرات فرهنگی موجب تغییر در سبک زندگی فردی و خانوادگی مخاطبان میشوند.
در این شگرد که بیشتر در حوزۀ مسائل مربوط به تبعیضهای جنسیتی و ارائۀ خطوط فکری متفاوت با هنجارهای جامعۀ ایران بهکارمیرود، بدین گونه است که برای مثال رسانهها در حوزۀ مسائل مربوط به زنان و حقوق زنان در ابتدا به طرح سؤالات مبهم میپردازند (Saunders, 2016: p46)؛ سؤالاتی مانند اينکه چرا قانون مدنی ایران، اختیار زیادی برای پدر قائل شده است و برای مادر حقی در نظر گرفته نمیشود؟ برای مثال، چرا در نظام حقوقی ایران، اختیار کامل طلاق به دست مرد داده شده است؟ چرا دربارۀ شغل زنان، تبعیض اعمال میشود؟ با اين پرسشها در ذهن مخاطبان و عامۀ مردم که معمولاً در این حوزهها متخصص نیستند، ابهاماتی ایجاد میشود و آنها عموماً برای یافتن پاسخ این ابهامات به همان منبع اولیه مراجعه میکنند.
بیان مسئله و ضرورت انجام پژوهش پیش از ورود به این مبحث، اشاره به چند نکته برای درک بهتر این موضوع ضرورت دارد؛ اول اینکه اصطلاح رسانه (Media) در این پژوهش در معنی وسیع خود بهکار رفته و بهطورکلی به وسایل ارتباط جمعی اشاره دارد و شامل رسانههای قدیمی مانند روزنامه، تبلیغات، روابط عمومی، مجلات، رادیو، تلویزیون و رسانههای جدید مانند اینترنت و تلفنهای همراه ـ که گاهی بعضی عناصر وسیع رسانههای قدیمی را حفظ کردهاند ـ میشود.