چکیده:
احصای 82 تن نوادرنویس در الفهرست و 272 تن در الذریعه؛ اوج رویکرد نوادرنویسی را در بازه زمانی قرن دوم تا چهارم هجری، بهویژه در حدیث نشان میدهد. مسأله این مقاله آن است بدانیم مؤلفان مرادشان از نامگذاری «نوادر» چه بوده؛ که گاه، عنوان مستقل النوادر؛ و گاه بخشی از کتابشان را «باب النوادر» یا «باب النادر» مینامیدهاند. به همین منظور، با رویکرد معناشناسی تاریخی به تحلیل لغوی و اصطلاحی نوادرپرداخته؛ سپس با بررسی مصادیق نوادر کتب اربعه و ابهامزدایی از مفهوم نوادر، پرکاربردترین معانی نوادر کتب اربعه استخراج شدهاند. در معناشناسی تاریخی، بهطور خاص واژه «نادر» از زمان امامان باقر و صادق(ع) در بحث تعارض دو روایت، کاربرد داشته است. در بررسی نوادر کتب اربعه نیز به چهارده مصداق رسیدیم. پرکاربردترین مصادیق ابواب «النوادر و النادر» کافی و فقیه، زیادات یا مستدرک، احادیث متفرق ابواب یک کتاب همچون کتاب الصوم، نه یک باب خاص از کتاب الصوم؛ و احادیث شاذ بهنظر رسید؛ که با ابواب «زیادات» طوسی، حداقل در معنای استدراک و احادیث متفرق،مشترکند؛ ولی تنها باب النوادر موجود در تهذیبینظاهراًبیشتر حاوی احادیث شاذ است. همچنین از آنجا که واژه «نوادر» معانی و مصادیق متعدد دارد، واژهای مبهم به شمار میآید که ابهام آن از نوع ابهام لغوی و چندمعنایی است و اشتراک لفظی دارد؛ لذا نمیتوان بهطور قطع ترجیح یک معنای خاص را برای آن مشخص کرد؛ نیزنوادر با گذر زمان، اتساع و تضییق معنا داشته است.
82 Nawader’s writer in AL-Fehrest of Ibn Nadim and 272 people in Al-zarieh Show the culmination of the recalling as one of the methods of writing, in the time period of the 2nd to 4th centuries, in various sciences,especially in the history of hadith. Now, the problem is that the authors of their title called “Nawader” on their books; sometimes they wrote the book "Independent Al-Nawader"; sometimes part of their book was "Bab al-Nawader or Bab al-Naader". For this purpose with the approach of historical semantics we have used the word Nawader in the knowledge of Hadith and mixed sciences in both lexical and idiomatic analysis. Then, by examining the examples of the Al-Kutub Al-Arbʿah we have intended to obscure the notion of ambiguity. To show what are the most commonly used meanings of the “Nawader” ofAl-Kutub Al-Arbʿah; and in which verses are in common? In historical semantics in particular,the word "Nader or rare" has been used since the time of Imam Baqirand Sadeq (AS) in the discussion of the conflict of twonarrations, and the derivatives of this term can be seen in anarrative of the second caliph. In the study of Al-Kutub Al-Arbʿah .The most useful examples of the al-Nawader and al-Nader al-kaft and Al-Faqih, It seemed like Ziyadat or Mostadrak, hadiths dispersed in Abwabeb, a book such as Al-Sum not a particular book of that book, shaz Hadit and subscribe,Which is shared by Tusi's "Zayadat", at least, in the meaning of the scruples and dispersed hadiths, but only Bab al-Nawader in theavailable in Tahzibeyn shibenapparently more contains shaz Hadiths.
خلاصه ماشینی:
معناشناسی تاریخی مفهوم «نوادر» و ابهامزدایی از آن با بررسی موردی باب النوادر کتب اربعه مریم حسین گلزار 1 تاریخ دریافت: 15/05/1397 سید کاظم طباطبایی** تاریخ پذیرش: 24/11/1397 مهدی جلالی*** مقاله برای اصلاح به مدت 38 روز نزد نویسنده (گان) بوده است چکیده احصای 82 تن نوادرنویس در الفهرست و 272 تن در الذریعه؛ اوج رویکرد نوادرنویسی را در بازه زمانی قرن دوم تا چهارم هجری، بهویژه در حدیث نشان میدهد.
لذا با وجود چنین روایاتی، میتوان نتیجه گرفت که حداقل از زمان امامان، باقر و صادق(ع) در بحث تعارض بین دو روایت؛ واژهی «نادر» و«شاذ» که یکی از مصادیق نادر است، کاربرد داشته است؛ همچنین دسترسی به نسخه خطی کتاب النوادر علی بن اسباط از شاگردان امام رضا و جواد(ع) (طوسی،1415،ذیل علی بن اسباط) که از قدیمیترین تألیفات نوادر موجود است؛ اهمیت این سبک نگارش در عصر ائمه(ع) و شناخته شده بودن مفهوم «نادر یا نوادر» را نشان میدهد.
گفتنی است با توجه به تعریف پیشگفته-نوادر به معنای ابواب بدون عنوان- در اصول کافی جمعا 9 روایت در« باب یا باب آخر منه» و نیز در فروع کافی جمعا 67 روایت در ابواب بدون عنوان، یعنی «باب» آمده که از این بین مترجم کافی در بخش 57 کتاب المواریث یکی از «باب»ها را، «روایتی نادر در میراث» ترجمه کرده(کلینی،1388،ج9،ص397)؛ از اینرو، به نظر میرسد ارتباطی بین عنوان«باب» یا «باب آخر منه» های کافی با ابواب «نوادر و نادر» وجود داشته باشد؛ ولی به پژوهش حاضر مرتبط نمیشود و تحقیق جداگانهای را میطلبد.