چکیده:
کیفر زندان هنوز شاخص ترین واکنش سامانه سیاست جنایی به بزهکاری به شمار می رود. این کیفر در گذشته بیشتر کارکرد توان گیرانه داشت و عمدتاً برای دورساختن بزهکاران ازجامعه استفاده میشد، اما در این روزگار بیشتر جهت اصلاح و درمان بزهکاران و گاه به منظور سلب توان دسته ای از مجرمان بکار میرود. بازسازی نظام شخصیتی مجرمان در بستر عدالت کیفری به ابزارها و ساز و کارهای متعددی نیازمند است که جداسازی زندانیان از جمله آنهاست. به موجب این روش زندانیان بر اساس حالت خطرناک در بخش های جداگانه زندان نگاهداری میشوند. این شیوه می تواند زمینه ای مناسب را برای اثربخش تر شدن تدابیر بازپرورانه عدالت کیفری فراهم آورد. در گستره سیاست جنایی ایران جداسازی زندانیان مورد توجه قرار گرفته است تا به این واسطه برای بازپروری مجرمان حبس شده بسترسازی شود. در این نوشتار در سه قسمت از بنیان ها (الف) ،پیامدها (ب) و معیارهای حقوقی و جرم شناسانه (پ) جداسازی زندانیان در پرتو آیین نامه نحوه تفکیک و طبقه بندی زندانیان سخن به میان می آید.
خلاصه ماشینی:
١ به همین جهت ، به موجـب مـاده ٦٤ آیـین نامـه سـازمان زنـدان هـا و اقدامات تأمینی و تربیتی١٣٨٤ تشکیل پرونده شخصیت برای زندانیان در شمار تکالیف کارگزاران زندان قرار گرفته است تا به این واسطه شورای طبقه بندی بـه صـورت دقیـق نسبت به جداسازی زندانیان و اتخاذ تدابیر بازپرورانه مناسب تصمیم گیری کند.
جرم شناسی بالینی برای دسترسی به بنیادیترین هـدف خـود کـه همانـا دوبـاره اجتماعی کردن مجرمان است ، مرحله های متعددی دارد که در هر یک از آنها اقدام های مناسب برای ارزیابی حالت خطرناک و اصلاح و درمان بزهکاران به کارگرفته مـیشـود، زیرا بررسی این حالـت امکـان شناسـایی وضـعیت روانـی ـ عـاطفی مجرمـان ، شـرایط اجتماعی آنان و سطح قابلیت های بازپرورانه و یا میـزان احتمـال گـرایش بزهکـاران بـه سوی تکرار جرم را فراهم میسازد.
٣ بنابراین ، متناسب سازی پاسخ هـای عدالت کیفری با صفات بزهکاران مورد توجه سیاست گذاران جنایی قرار گرفـت تـا از این رهگذر نظام عدالت کیفری در فرآیند تعیین مجازات خصیصـه هـای فاعـل رفتـار مجرمانه را لحاظ نماید و نه شدت رفتار ارتکاب یافته از سـوی وی را؛ زیـرا بزهکـاری پدیده ای انسانی ـ اجتماعی است و مجرمان به عنوان عنصری از جامعه بشری و متأثر از عوامـل متعـدد فـردی ، محیطـی و وضـعی بایـدها و نبایـدهای کیفـری را نادیـده می انگارند و به همین جهت باید واقعیت های مرتبط با آنان هنگام تعیین پاسخ مـورد توجه واقع شود.