چکیده:
هر چند تحقیقاتی فراوان در باب ایجاب و قبول انجام شده است اما مساله این تحقیق واکاوی تشکیل پیمانها در نگاه مقایسهای با مستندات حقوق خصوصی نوین است. این تحقیق که با روش تطبیقی انجام شده است این احتمال را تقویت میکند که مفهوم ایجاب و قبول از حقوق اسلامی به حقوق غرب راه یافته باشد به همین دلیل شاهد شباهت فراوان دو نظام حقوقی در این باب هستیم. حقوق خصوصی نوین در باب عناصر سازنده و آثار و عوامل زوال ایجاب، همچون رد مخاطب، رجوع و انقضاء مهلت با حقوق ما مشابه است اما در برخی موارد تفاوتهایی مشاهده میشود که عبارتند از چگونگی تعیین عوضین در ایجاب، پذیرش قبولی اصلاح شده یا ایجاب متقابل در اسناد جدید؛ همچنین بر خلاف حقوق ایران، اسناد به برخی عوامل زوال ایجاب مانند مرگ و حجر، تلف موضوع و تکرار ایجاب، اشاره نکردهاند. افزون بر این نشان داده شده است که برتری نظام غربی خرد کردن مصادیق و تعیین تکلیف موارد مشتبه است و بیان شده است که کدام یک از شیوه های عقلایی حقوق نوین در بازنگری قوانین ما قابل استفاده است.
خلاصه ماشینی:
لذا هر چند بنای اصول اروپایی ٩٢ بر ایجاب نبودن آگهی عمومی است (١٦٠ :٢٠٠٠ ,Beale &lando ) و همین رویه از اصول یونیدغوا و کنوانسیون بیع نیز برداشت میشود (٢٦٧ :٢٠١٥ ,Vogenauer) اما در مورد آگهی با «بهای مشخص توسط اشخاص حرفه ای»، به تبع حقوق فرانسه (٢٦٨ :٢٠١٥ ,Vogenauer) این اصل تغییر میکند و چنین فرض میشود که آگهیدهنده به عموم ، ظرفیتی معقول برای فراهم کردن کالا در اختیار داشته ( :٢٠٠٢ ,others &Bush ١٠٥) و ایجاب نموده است لذا نمیتواند عنوان کند که قصد او تنها ارائه ی چند عدد از آن کالا بوده است و از ایجاب خود سر باز بزند.
مشخص بودن : از شرایط ایجاب در حقوق اسلامی و به معنی مبهم یا مردد نبودن نوع عقد و موضوع آن ذکر شده و برخی از فقها دلیل آن را رفع غرر از معامله دانسته اند؛ (قنواتی، ١٣٨٣: ١٩٠) اما اصول اروپایی این شرط را لازم ندانسته و تعیین و اعلام قیمت کالا یا خدمات را فقط در برخی از موارد برای موجودیت یافتن ایجاب ضروری میداند.
(کاتوزیان ، ١٣٧٧: ٩٨) در مقابل ، پاسخ داده شده است که نمیتوان ایجاب را به عنوان یک عمل حقوقی یک طرفه یعنی ایقاع معرفی و اعتباری معادل اعتبار تعهد یک طرفه برای آن شناسایی کرد زیرا صادرکننده ی ایجاب هرگز اراده ی انشاء چنین ماهیت حقوقی را ندارد بلکه مقصود او مشارکت با طرف دیگر در ایجاد عمل حقوقی است ، (شهیدی، ١٣٨٠: ٢٠٠) اگر ایجاب مستقل باشد باید اثر عقد از آن هنگام ایجاد شود در حالی که در حقوق ایران قبول در گذشته اثر ندارد و آثار عقد پس از آن به وجود میآید.