چکیده:
با توجه به اینکه خانواده و استحکام بنیان آن جهت تأمین کارکردهای بایسته، از اهمیت ویژهای برخوردار است و از طرفی احتمال تزلزل و فروپاشی آن بوسیله عوامل و رفتارهای مختلف نیز قابل تصور میباشد، جرمانگاری رفتارهای علیه خانواده در فقه امامیه و حقوق موضوعه مورد توجه قرار گرفته است و در این میان، احکام فقهی حاکی از اجتناب از جرم انگاشتن اغلب تخلفات خانوادگی است. برخی حکومتها با به رسمیتنشناختن محیط خصوصی و همچنین گروهی از نظامهای دموکراسی، با توجیه تقدم رستگاری افراد بر آزادی آنان، جرمانگاری در حوزه خانواده را امری ممکن دانستهاند و در مقابل گروهی از حقوقدانان و برخی از حکما با استناد به خصوصیبودن حریم خانواده و جدایی اخلاق از حقوق، جرم انگاشتن در این حوزه را مخالف با طبیعت خانواده و اقتضائات آن میدانند. بر اساس یافتههای این تحقیق، اسلام نیز جرم انگاری در حوزه خانواده را جز در قلمرو روابط جنسی، تأیید نمیکند و بر حل معضلات خانوادگی از سایر طرق مثل تشکیل محکمه خانوادگی، صلح و ... اهتمام دارد.
خلاصه ماشینی:
لذا از آنجائیکه ممکن است عوامل و رفتارهایی وجود داشته باشند که موجب ورود آسیب جدی به کیان خانواده گردد، تحقیق حاضر در صدد بررسی و امکان سنجی جرم انگاری در این حوزه است و در عین توجه به وجود دیدگاههای موجود در این خصوص ، به ارائه دیدگاهی بینابین خواهد پرداخت با این تفصیل گرچه بنا به قداست نهاد خانواده ، جرم - انگاری در نگاه نخست موجه تلقی میشود اما از آنجائیکه خانواده کانونی است اولا مبتنی بر عشق و عاطفه ، و ثانیا حریمی است خصوصی، لذا ضمانت اجراهای قابل پیش بینی در آن نیز بایستی از اصول و قواعد خاص پیروی کند و دخالت حکومت ، «امری استثنایی، مضیق و صرفا در حد ضرورت » باشد و از باب «دفع افسد با فاسد» تنها زمانی به عنوان راهکار و راه حل انتخاب شود که نتایج ناشی از ادامه رفتار ارتکابی، به طرق دیگری قابل جبران نباشد.
بنابراین اصل اولیه ، پرهیز از جرم انگاری در حوزه حقوق خانواده بلکه جرم زدایی در این حوزه اجتماعی است اما در مواردی که منجر به اتهام جنسی و اعمال منافی عفت خواهد شد و حیثیت خانواده و کیان آن را تهدید می کند، با ملاحظه ی تصریح شارع و نصوص معتبر، جرم انگاری ممکن خواهد بود و بر پایه ی آموزه های فقهی ، استحکام خانواده و تقویت بنیان آن ، مهمترین ملاک و مناط در تعیین و تبیین ضمانت اجرای تخلفات و امتناع از تعهدات ناشی از نکاح است و حسب مورد، توصیه به رعایت هنجارهای اخلاقی از قبیل موعظه ، محکمه خانوادگی، بیاعتنایی و در صورت عدم تأثیر، ضمانت اجرای حقوقی مانند الزام به ایفای تعهدات و گاه ضمانت اجرای کیفری در موارد معدود و محدود، تعریف شده است .