چکیده:
سیاست خارجی یعنی داشتن رویهای اندیشهای و فکر شده در ارتباط با سایر بازیگران بینالملل است. طبیعی است که تنها کشورهایی از سیاست خارجی برخوردارند که قدرتمند هستند. ساسانیان سلسلهای اثرگذار، قدرتمند و دارای سبک اندیشهای و کنشی در سیاست است به نحوی که متغیر مهمی در ساختار بین الملل دورة باستان داشته است. مضمون این پایاننامه بررسی الگوی سیاست خارجی ایران با استفاده از چارچوب تئوریک هالستی است. نگارنده کوشش کرده است در بررسی الگوی سیاست خارجی ساسانیان، مهمترین عوامل روابط فراگیر ایران با همسایگانش به ویژه رقیب قدرتمند آن امپراتوری روم، مواردی همچون ارمنستان، به رسمیت شناختن دین مسیحیت در روم، رقابت اقتصادی و تجاری بین ایران و چینوروم وتوسعه طلبی دو ابر قدرت (ایران و روم) در بینالنهرین و شبه جزیرة عربستان را درنظر بگیرد. در این پژوهش شاخصهایی همچون اهداف، جهتگیری، ابزارها، اقدامات وتکنیکهای سیاست خارجی ساسانیان مورد تحلیل قرار گرفته است. فرضیه چنین است که الگوی سیاست خارجی ساسانیان بر اساس الگوی خاص ایرانشهری است. برای اثبات اینفرضیه تاریخ سیاست خارجی ساسانیان در ارتباط با اعراب، ترکها، چینیها و رومیها مورد تحلیل قرار گرفته است. الگوی ایرانشهری ساسانیان بر اساس دفاع از دین زرتشت و هویت ملی ایرانشهر بوده است که حتی بعد از اسلام نیز در دولتهایی چون صفویه و جمهوری اسلامی تکرار شده است.
خلاصه ماشینی:
58754 Sassanid’s Pattern of Foreign Policy 1 Roohollah Eslami Assistant Professor, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran Mohammad Sahrae Ph. D.
Candidate in Political Sciences, Islamic Azad University of Mashhad, Mashhad, Iran Abstract Foreign policy refers to adopting a thought-out procedure in relation to other interna- tional actors.
ساسانیان اهداف کوتاه مدت (وحدت سرزمینی، تمامیت ارضی)، میان مـدت (جلـوگیری از شـورش قبایـل وحشی)، بلندمدت (صدور ایران شهر) را طبق تکنیک های تدافعی، محافظه کارانه و واقع گرایانه خود پـیش میبردند و بر اساس کتیبه های زرتشت و کرتیر، ساسانیان با اقدامات و شیوه های مختلـف از قبیـل : جنـگ ، صلح و دولت دست نشانده ، سعی در حفظ و صدور اندیشه ایران شهری بودند و توانستند با ساخت الگـویی کارآمد از شهریاری در مواجه با تحـولات تـاریخی، هماننـد ورود اعـراب بـه ایـران و برقـراری حاکمیـت سیاسی جدید، به بقاء خود، ادامه داده و حتی به الگوی مسلط تبدیل شود.
ساسانیان برای رسیدن به این اهداف از اقدامات و الگوی خاصی اسـتفاده مـی کردنـد و در قبـال هریـک از قدرت ها و کشورها سیاست خاصی را برمیگزیدند، درقبال روم سیاسـت خـارجی ساسـانیان بـه دو بخـش تقسیم میشد، که در اوایل حکومت ساسانیان بخش اعظم روابط شان به جنگ هـا و نبردهـای آنـان بـر مـی گردد و در بخش دوم که به دوران پایانی حکومت ساسانیان منتهی میشود، صلح شاهان ساسـانی و روم را در برمیگیرد، که البته به طور کلی علاوه بر جنگ ها و صلح در بخش های دیگری ازجملـه : علـم و هنـر و فرهنگ نیز از هم دیگر الگوبرداری کردند.
Tehran: Elmi Farhangi )in Persian( Pirnia, H.