چکیده:
ایلیاد و ادیسه هومر، همانند شاهنامه فردوسی، تجلیگاه فرهنگ و سنّتهای اجتماعی و جهاناندیشگی مردمان سرزمینی است که این آثار را در آنجا پدید آوردهاند؛ بنابراین، با واکاوی مختصات فکری آیینهایی که در این آثار بازتاب یافتهاند، میتوان روحیات، افکار و عقاید مردم دو سرزمین باستانی ایران و یونان را باز شناخت.
در این پژوهش کوشش شده است ضمن بررسی آیینهای باستانی ایران و یونان از جمله: آیین سوگند و پیمان، مهماننوازی و پیشکش دادن و آیین موسیقی، فرهنگ باستانی این دو تمدن دیرینه از منظر مولّفههای انسانشناسی، جامعهشناسی، دینشناسی، روانشناسی، واکاوی شود و جنبههای اشتراک و افتراق آنان مورد بحث و مدّاقه قرار گیرد. نتیجة بررسی نشان میدهد که میان تمدنهای بزرگ تاریخ باستان، که نژاد و منشا تاریخی یکسانی دارند، تشابهات و افتراقات نه چندان عمیقی در آثار به جای مانده از آنها دیده میشود. تشابهات بیشتر از لحاظ ساختار و شیوة آداب و رسومی که در لایههای ظاهری آیین انجام میدادند، دیده میشود و علل افتراق آیین را میتوان به فاصلة زمانی میـان آثار و نویـسندگانشان و بعد مکانی نسبت داد، که این امر بر درونمایههای فکری و معنوی آیینها تاثیر بسزایی دارد.
خلاصه ماشینی:
بررسی و تحلیل سبک فکری و محتوایی سه آیین شاهنامۀ فردوسی با ایلیاد و ادیسۀ هومر سکینه غلامپور دهکی * احترام رضایی ** چکیده حماسه های بزرگ جهان از جمله : شاهنامه فردوسی و ایلیاد و ادیسۀ هومرتجلیگاه فرهنگ و سنت هـای اجتماعی و جهاناندیشگی مردمان سرزمینی است که این آثار را در آنجا پدید آوردهاند.
بعد از بررسی و تحقیق شاهنامه ، ایلیاد و ادیسه ، آیین سوگند و پیمان ، آیین مهمان نوازی و پیشـکش و آیین موسیقی را که از جمله شاخصه های فکری و مضامین اصلی این آثار محسوب میشـوند، انتخاب میکنیم .
می توانستم پس از این زشت کاری از زئوس پسر کرونوس درخواستی بکنم ؟»(همان : ٣٢٢) آیین مهماننوازی و پیشکش در شاهنامه ، ایلیاد و ادیسه از منظر روانشناسی یکی از کارکردهای مهم آیین مهمان نوازی ایجاد شادی، نشاط و هیجان مثبت در انسـان اسـت که علاقه به برقراری ارتباط با سایرین را انسان افزایش میدهد و آدمی با فکری بازتر و آرام تـر به امور میپردازد.
آیین موسیقی در شاهنامه ، ایلیاد و ادیسه از منظر دین شناسی از آنجا که «آیین ، بنیادیتـرین واحـد تبیـین دینـی اسـت »(الیـاده ، ١٣٦٣: ١٤٧ ) و «در اعصـار باستانی هرگونه فعالیت فردی و اجتماعی، فکری و جسمی انسان جزیی از فعالیت دینـی وی بـه شمار میآمد»(بهار، ١٣٨٢: ١٦٣)، میتوان گفـت موسـیقی بـه نـوعی برآمـده از مـذهب اسـت .