چکیده:
سرپرست ممکن است به موجب قانون یا بر حسب قرارداد،تکلیف به نگهداری یا مواظبت از مجنون یا صغیر را بر عهده داشته باشد. هر کدام از سرپرستان،اعم از قانونی مانند پدر و مادر یا قراردادی مانند بیمارستان یا مهد کودک،در صورتی که در نگهداری صغیر یا مجنون کوتاهی کنند،مسئول جبران خسارات وارده از طرف آنها خواهند بود. اینکه اگر فرزند نامشروع (ولد زنا) مرتکب ورود خسارت به دیگران شود،پدر یا مادر عرفی او مسئول جبران زیان هستند یا خیر،اختلاف نظر وجود دارد. در حقوق ایران،طبق ماده 1167 قانون مدنی «طفل متولد از زنا ملحق به زانی نمیشود» ،لکن به موجب رای وحدت رویه شماره 617 مورخ 3/4/1376 ش. هیئت عمومی دیوان عالی کشور،زانی را پدر عرفی طفل تلقی کرد؛در نتیجه،کلیه تکالیف مربوط به پدر از جمله اخذ شناسنامه بر عهده او میباشد؛بنابراین،اگر پدر عرفی که سرپرست قانونی طفل به شمار میرود،در نگهداری او تقصیر کند و طفل خسارتی به دیگران بزند،پدر عرفی (زانی) طبق ماده 7 قانون مسئولیت مدنی عهدهدار جبران زیان خواهد بود. اگر سرپرست استطاعت جبران خسارت را نداشته باشد،زیان از مال مجنون یا صغیر جبران میشود. اینکه آیا صغیر یا مجنون اصالتا زیان را جبران میکنند یا به جانشینی از سرپرست،زیان از مال او جبران میشود،اختلاف عقیده وجود دارد؛به نظر میرسد صغیر یا مجنون بتواند پس از جبران خسارت،در صورت ملائت به سرپرست مراجعه کند. در حقوق ایران، نه تنها ماده 7 ق. م بگونه ای نگارش یافته که متضمن فرضی علیه سرپرستان صغیر یا مجنون نیست و نتوانسته به خوبی حقوق زیان دیدگان را تضمین کند، بلکه محاکم و رویه قضایی نیز، به دلیل عدم طرح صریح مسوولیت سرپرست و محافظ صغیر یا مجنون در فقه اسلامی، عنایتی باسته به ماده 7 ق. م ندارند. لذا، جا دارد که ریشه چنین مسوولیتی را با توجه به قاعده تسبیب در فقه اسلامی جستجو کنیم.
The administrator may, under the law or by contract, be responsible for the
maintenance or care of the insane or the minor. Each of the supervisors,
whether they are a legal parent or a contractor, such as a hospital or
kindergarten, Minors or imminent maintenance will be responsible for the
damages they will incur. If the offender is liable to pay damages to others, his
or her customary parent will be liable for compensation, or there is
disagreement. In Iran's law, according to Article 1167 of the Civil Code, "a
child born of adultery does not join a woman", but by virtue of the unanimity
of the decision of 617 dated 3/4/1376. The General Court of the Supreme Court
of Zani is the customary father of the child As a result, all father-related duties,
including obtaining a birth certificate, are vested in him; therefore, if the
customary father who is the legal guardian of the child is to be guilty of his
maintenance and the child will harm others, the customary father (Zani) will
be liable for compensation under Article 7 of the Civil Liability Act. If the
supervisor can not afford the compensation, the loss will be compensated by
the insane or minor property. Whether the minor or the insane will
compensate for the loss or the loss of his property is compensated by the
successor, the difference in opinion of existence ; It seems that the minor can
return to the guard if he / she receives compensation after compensation. In
Iran's law, not only Article 7 of the Criminal Code has not been drafted against
hypothetical or insane caretakers and has not been able to guarantee the rights
of those who have suffered harm, as well as judicial and judicial procedures,
because of the lack of explicit liability of guardians and guardians Minor or
Immigrants in Islamic jurisprudence do not have an interest in Article 7 of the
Criminal Code. Therefore, it is appropriate to look at the roots of such a
responsibility in accordance with the principle of Tzibib in Islamic
jurisprudence.
خلاصه ماشینی:
چنانکه در پیش مذکورافتاد، مسئولیت سرپرست ومحافظ صغیر و مجنون و از جمله پدر مادر بر مبنای تقصیر آنان در نگهداری یا مواظبت استوار است 0 از این رو، برخی از استادان بر آن هستندکه مسئولیت ایناخشص ، جز در مورد اتلاف از سوی صغیرممیز، علی الاصول مسئولیت ناشی از فعل غیر نیست ، زیرا آنان در حقیقت به خاطر تقصیر شخصی خویش مسئول شناخته شده اند0ولی برخی دیگر با این نظر کاملا" موافق نیستند، زیرا تقصیر پدر و مادر سبب دور و غیر مستقیم خسارت است و این ، تقصیر یا عمل صغیر است که باعث عطف توجه به آن تقصیر دور می شود0 نکته در خور ذکر دیگر درباره تقصیر سرپرست ومحافظ صغیر و مجنون واز جمله پدر ومادر در نگاهداری یا مواظبت ، آن است که در لغت ، مواظبت به معنای محافظت ، مراقبت و تیمار داشتن و نگاهداری به معنای محافظت ، پاسبانی ، حفظ، حراست ، پرورش ،مواظبت و مراقبت آمده است 0 چنانکه ملاحظه می شود، این دو کمله دارای برخی معانی مشترک اند، ولی استادان حقوق مدنی این دو واژه را در ماده 7 قانون مسئولیت مدنی دواصطلاح مترادف نمی انگارند0به طور معمول هنگامی از نگاهداری سخن به میان می آید ک صغیر و مجنون نزد سرپرست بسر می برد و او نفقه یا به دیگر سخن ، معاش و وسایل گذران آنان را تامین می کند0 چنانکه مذکور افتاد در لغت ، مواظبت به معنای مخافظت ، مراقبت و تیمار داشتن است ، معنی حقوقی آن نیز از معنی لغوی به دور نیفاتاده است ، چه در این مقام ، مراداز مواظبت ، به ویژه بعنوان یک تکلیف پدر ومادر، آن است که اگر فرزند آنان صغیر است نه تنها اعملا و رفتار، رفت و آمدها،نشست و برخاستها ومعاشرتهای او را تحت نظارت ومراقبت قرار دهند، بلکه بر راهنمایی و تعلیم و تربیت او نیز همت گمارند، واگر فرزند آنان مجنون است به فارخور و با توجه به حال او به تیمارداشتن وی بپردزاند و با دقت لازم ، یا شخصا" مراقب اعمال و رفتارش باشند یا آنکه موجبات انجام این کار را فراهم آورند0 باید یادآور شویم که تکلیف کسانی که بر حسب قرارداد عهده دار نگاهداری و مواظبت از صغیر یا مجنون می شوند بیشتر ومعمولا" ناظر بر مواظبت است و چگونگی و حدود این مواظبت نیز به مضمون و محتوای قرارداد بستگی دارد.