چکیده:
حقیقت و مفهوم عدالت از مباحث مهمی است که درباره خداوند و افعال او، نظام هستی و از همه مهمتر انسان و افعال فردی و اجتماعی او مطرح است. تاکنون بحثهای مهمی درباره عدالت شده است؛ اما آنچه در این نوشتار بدان پرداخته شده، بررسی بنمایه و حقیقت عدالت در کلام امامرضا (علیه السلام) است. این پژوهش به روش توصیفیـتحلیلی این پرسش اصلی را بررسی کرده است که «ریشه و بنیان عدالت در نگاه امامرضا (علیه السلام) چیست؟» متفرع بر این پرسش اصلی، این پرسش را مطرح کرده است: عدالت امری اعتباری و قراردادی است یا امری اصیل و حقیقتی واقعی؟ راه تحقق عدالت در فرد و اجتماع چیست؟ فرضیه مورد نظر این است که بنمایه عدالت در نگاه امامرضا (علیه السلام) عبارت است از حقیقت توحیدی و وحدت عدالت با این حقیقت محضه. بنابراین، عدالت امری واقعی و نفسالامری است، هرچند در امور قراردادی نیز جریان دارد. تنها راه تحقق عدالت در امور فردی، تهذیب نفس و مزیّنشدن انسان به تقواست. تحقق عدالت در حوزه اجتماعی نیز به پیادهکردن احکام و دستورهای الهی و پایبندبودن به آن در جامعه وابسته است.
خلاصه ماشینی:
com@karam٢٧٦ سال ششم ، شماره ٢٢، تابستان ١٣٩٧فصـلنامه علمي -پژوهشي فرهنگ رضوي مقدمه انسـان در طـول تاريـخ بـه موضـوع عدالـت و تحقـق آن توجـه خاصـي داشـته و از مهم تريـن آرمان هــاي او بــوده اســت .
»(مفيد، ١٤٠٣ق : ٣١٠) هــر چنـد بحث هـاي فراوانـي تاکنـون دربـارٔە مفهـوم ، حقيقـت و راه هـاي اجـراي عدالـت صـورت گرفتـه و تعريف هـاي گوناگونـي بـراي آن ارائـه شـده اسـت ، ولـي بـه نظـر مي رسـد بيشـتر آن تعريف هــا ناظــر بــه مصداق هــاي عدالــت و متناســب بــا نــوع نــگاه بــه آن بــوده اســت .
از ســوي ديگـر، هـر چنـد مقاله هايـي دربـارٔە عدالـت در امامـت از نـگاه امام رضا(عليه السـلام ) نـگارش فصـلنامه علمي -پژوهشي فرهنگ رضوي سال ششم ، شماره ٢٢، تابستان ١٣٩٧ يافتـه ، پژوهشـي جـدي در ايـن بـاره تاکنـون صـورت نگرفتـه اسـت .
چــون حــق فصـلنامه علمي -پژوهشي فرهنگ رضوي سال ششم ، شماره ٢٢، تابستان ١٣٩٧ يعنـي دادن بـه هـر چيـز آنچـه را کـه شايسـتۀ آن اسـت و ايـن همـان عدالـت اسـت و حقوق موجـودات مختلـف ، خـواه انسـان يـا غيـر انسـان ، کـه بايـد مـورد احتـرام قـرار بگيـرد، در صــورت وجــود عدالــت ، «حــق » ناميــده مي شــود.
سال ششم ، شماره ٢٢، تابستان ١٣٩٧فصـلنامه علمي -پژوهشي فرهنگ رضوي اگرچــه عدالتــي را کــه امام (عليه الســلام ) مطــرح مي کنــد شــرط لازم بــراي امامــت اســت ، امـا مي تـوان اسـتفاده کـرد عدالتـي کـه بايـد در فـرد يـا جامعـۀ غيرمعصـوم پيـاده شـود نيـز بايـد در مسـير توحيـد قـرار داشـته باشـد تـا بتوانـد سـعادت فـرد و جامعـه را تأميـن کنـد.