چکیده:
مسئولیت مدنی ناشی از مالکیت بر اشیا به عنوان یکی از اقسام مسئولیت ناشی از عمل غیر از آن جهت حائز اهمیت است که مواردی مانند مسئولیت ناشی از مالکیت بر بنا، اتومبیل و حیوان به عنوان پرخطرترین وسایل ایجاد مسئولیت مدنی از اقسام این نوع مسئولیت به حساب می آیند. در حقوق ایران مسئولیت مالک بنا و حیوان مبتنی بر ارتکاب تقصیری است که با کوتاهی در انجام وظیفه حفاظت و مراقبت، محقق می شود و زیان دیده ملزم به اثبات آن است، اما در حقوق مصر برای سهولت جبران خسارت زیان دیده، قانونگذار مالک اشیا را به طور مطلق مسئول جبران خسارات ناشی از مال خود دانسته است، مگر اینکه ثابت کند زیان به سبب قوه قاهره به وجود آمده است. تفاوت مبنای این دو رژیم حقوقی و مطالعه تطبیقی عوامل رفع مسئولیت مدنی در هرکدام مورد بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
در حقوق ایران مسئولیت مالک بنا و حیوان مبتنی بر ارتکاب تقصیری است که با کوتاهی در انجام وظیفة حفاظت و مراقبت، محقق میشود و زیاندیده ملزم به اثبات آن است، اما در حقوق مصر برای سهولت جبران خسارت زیاندیده، قانونگذار مالک اشیا را بهطور مطلق مسئول جبران خسارات ناشی از مال خود دانسته است، مگر اینکه ثابت کند زیان بهسبب قوة قاهره بهوجود آمده است.
(باریکلو، 1385: 22) در حقوق مصر نیز مسئولیت مدنی به معنای خاص عبارت است از الزام به جبران خسارت ضرری که به دیگری وارد آمده است، خواه این ضرر تلف مالی یا از بین رفتن منافع، یا ضرر جزئی و کلی به انسان باشد (خورشید، 2012: 193) و مخالفت یا نقض قانون منشاء مسئولیت شناخته شود.
(الدباس و مفلح، 1990: 184) در مادة 165 قانون مدنی مصر مصوب 1948 در باب انعدام سببیت به دلیل وجود خارجی چنین آمده است: «هنگامی که شخص اثبات کند ضرر به واسطة خارجی که او هیچ اختیاری در آن نداشته است، به وجود آمده است، مانند حادثة ناگهانی، قوة قاهره، خطایی از ناحیه زیاندیده یا خطایی از جانب شخص ثالث، ملزم به جبران خسارت زیان وارد شده نخواهد بود در صورتی که قانون یا توافقی بر خلاف این در میان نباشد».
عوامل رفع مسئولیت مدنی ناشی از فعل اشیا در حقوق مصر مادة 178 قانون مدنی مصر مقرر داشته است، هر کس حفاظت از اشیایی را بر عهده دارد که نگهداری آنها تلاش ویژهای را میطلبد یا حفاظت از وسایل میکانیکی را بر عهده دارد، مسئول ضررهای ناشی از این اشیا است، مشروط بر اینکه ثابت نشود، ضرر به سبب خارجی که او دخالتی در آن نداشته است ایجاد شده است.