چکیده:
با ظهور و شدت یافتن پدیده گرمایش جهانی، توسعه راهبردهای کارآمد برای سازگاری با این پدیده امری ضروری قلمداد می گردد. این ضرورت در گام نخست درکی مناسبی از آسیب پذیری مناطق مختلف از دگرگونی های آب و هوایی به دست می آورد و متناسب با گنجایش های منطقه ایی راهبردهای سازگاری با دگرگونی های آب و هوایی را ارائه می کند. هدف از این پژوهش شناخت اثر گرمایش جهانی بر تغییرات میزان دماهای فرین بالا طی دهه های آینده در قلمرو ایران است. به این منظور داده های پایگاه EH5OM برای دوره 2015 تا 2050 میلادی به شکل دیدبانی های 3 ساعته (8 بار در روز) تحت سناریو A1B. از مرکز فیزیک ماکس پلانک بارگیری و با استفاده از مدل منطقه ایی REGCM4 ریزپیمانه شدند. سپس داده های ساعتی دمای هوا ریزپیمانه نمایی شده با تفکیک مکانی 27/0 × 27/0 درجه قوسی به میانگین روزانه تبدیل شدند که در نتیجه ماتریسی به ابعاد 2140×13140 بهدست آمد. برای شناسایی از روزهای فرین گرم از نمایه انحراف به نجار شده دما (NTD) بهره بردیم؛ به طوریکه داده های حاصل از خروجی مدل برحسب مقدار این نمایه و گستره حاکمیت گرما (NTD>0 ) مرتب گردیدند در گام بعدی 500 روز نخست که شرط (NTD>2) را برآورده کردند در حکم نمونه انتخاب شدند. نتایج نشان داد دورنمای فرین های گرم ایران بر اساس روش شبکه عصبی خودسازمانده (SOM) را می توان به 9 ناحیه تقسیم نمود. همچنین در دهه های آینده بیشینه گرماهای فرین در نیمه غربی و نوار ارتفاعی (کوهستان و کوهپایه) رخ خواهد داد به طوریکه فرین های دمایی در مناطق یادشده بیشتر از نواحی داخلی و سواحل جنوبی کشور خواهند بود. کمینه رخداد فرین گرم ایران مربوط به ناحیه دشت کویر و پس ازآن جنوب شرق کشور می باشد.
خلاصه ماشینی:
برای شناسایی از روزهای فرین گرم از نمایه انحراف بهنجار شده دما (NTD) بهره بردیم ؛ به طوریکه دادههای حاصل از خروجی مدل برحسب مقدار این نمایه و گستره حاکمیت گرما (٠&NTD) مرتب گردیدند در گام بعدی ٥٠٠ روز نخست که شرط (٢&NTD) را برآورده کردند در حکم نمونه انتخاب شدند.
پژوهش دوم قویدل رحیمی و همکاران (١٣٩٤) را برای ٩ ایستگاه همدید جنوب شرق ایران برای ٤ ماه ژوئن تا سپتامبر سال های ١٣٣٠ تا ١٣٨٨ است که از همان روش های اسدی و مسعودیان (١٣٩٣) و قویدل رحیمی و همکاران (١٣٩٤) استفاده کردند و این نتیجه رسیدند که به سبب وجود هسته کم فشار حرارتی در سطح زمین و منحنی پر ارتفاع جنب حاره در جنوبشرق ایران، هسته بیشینه دما در روزهای ابر گرم بر منطقه موردمطالعه بوده و بنابراین وزش گرم از مناطق خارجی صورت نگرفته است .
همانگونه که بیان شد وقوع گرماهای فرین روی سلامتی انسان، ازدیاد تقاضای انرژی برق و افزایش تقاضای آب برای فعالیت های کشاورزی، بهداشتی ، شرب و مصارف خانگی تأثیر به سزایی دارد، لذا، هدف از این پژوهش شناخت اثر گرمایش جهانی بر تغییرات میزان دماهای فرین بالا طی دهه های آینده در قلمرو ایران است ، چراکه مرور منابع نیز نشان داده به رقم پایش مناسب شرایط گذشته و کنونی دماهای فرین بالای کشور، اما تاکنون پژوهشی شرایط آینده کشور را مورد ارزیابی قرار نداده است لذا، ضرورت مطالعه حاضر بیش ازپیش احساس می شود.
Baylari & Montazer نتایج و بحث نتایج حاصل از شبکه عصبی خودسازمانده (SOM) نشان داده است که بهترین تقسیم بندی که می توان برای دماهای فرین ایران ارائه داد تقسیم کشور به ٩ پهنه می باشد.