چکیده:
تداعی معانی یکی از مهمترین تواناییهای ذهن انسان است که طی آن موضوعات مرتبط، یکدیگر را به ذهن فرامیخواند. این توانایی ذهن، اساس و مبنایی برای جوشش آگاهیها و گفتگوهای درونی است که زمینهساز آفرینشهای ادبی، به خصوص شعر میشود. در فرایند سرودن شعر، کشف روابط، ظرایف و تناسبهای پیچیده صوری و معنوی در میان کلمات است که التذاذ هنری میآفریند و تداعی، حضور سلسلهای از واژهها یا اندیشهها را در ذهن شاعر ممکن میسازد. در سبک هندی که تلاش شاعران برای کشف ارتباط میان کلمات، نکتهیابی و مضمونسازی به اوج خود میرسد موتیفها و مضامین و آرایههای به کار گرفته شده توسط شاعران، تحت تاثیر مستقیم تداعی معانی در ذهن قرار میگیرند. این تداعیها تاثیر مستقیم و آشکاری بر فنون بدیعی و صور خیال گذاشته است. در این مقاله پس از تعریف مفهوم تداعی، نقش تداعی معانی در خلاقیتهای زبانی و شیوه آفرینش فنون بدیعی در غزلیات اسیر شهرستانی بررسی شده است.
The association of meanings is one of the most important abilities of the human mind in which the related subjects call each other in mind. This ability of the mind is the foundation and basis for the inner knowledge and dialogue that underlies literary creations, especially poetry. In the process of composing poetry, the discovery of relationships, subtleties and proportional complexities of the formal and spiritual among the words that create artistic expression and association, the presence of a chain of words or ideas in the poet's mind makes possible. In the Indian style, which reaches the peak of the poets' attempt to discover the connection between words, tips, and themes, the motifs, and the themes and arrays used by the poets, are directly influenced by the conjunction of meaning in the mind. These associations have had a direct and direct effect on imaginative techniques and imaginary imagery. In this article, after the introduction of association, the role of the association of meanings in linguistic creations and The way of creating imaginary forms in Asir Shahrestani's lyrics have been investigated.
خلاصه ماشینی:
در سبک هندی که تلاش شاعران برای کشف ارتباط میان کلمات ، نکته یابی و مضمون سازی به اوج خود میرسد موتیفها و مضامین و آرایه های به کار گرفته شده توسط شاعران ، تحت تأثیر مستقیم تداعی معانی در ذهن قرار میگیرند.
زمین ســـبزه دشـــت محبت تازگی دارد به مژگان دســت در آغوش میروید گیاه آنجا (غزلیات اسیر شهرستانی، غزل ٣) در این بیت علاوه بر دو کلمه ســبزه و گیاه که بایکدیگر متناســب هســتند کلمات زمین ، دشــت ، تازگی نیز در ذهن شاعر تداعی شده اند و شبکه ای از ارتباطها را در بیت ایجاد کرده اند.
در بعضی از این ابیات چند کلمه دارای چند معنا هستند که هر یک از این کلمات در هر کدام از معانی به کار گرفته شده با سایر کلمات موجود در بیت تناسب و ارتباط برقرار میکنند، گویی در هنگام سرودن شعر هر کلمه تداعیهای بسیار تودرتو از کلمات دیگر را به ذهن شاعر یادآوری کرده است .
معمولا واژه ای که به ذهن متبادر میشود با کلمه یا کلماتی از کلام تناسب دارد (نگاهی تازه به بدیع ، شمیسا، ص ١٠٦) اسیر شهرستانی گاهی ایهامهایی به کار میبرد که در ساختار ایهام نه تنها یک کلمه دارای چند معنیاست که هر کدام از معانی آن با سلسله ای از کلمات ایجاد تناسب میکند.
٣-١-٢- ایهام و تلمیح نوعی دیگر از تداعی کلمات از طریق تلفیق ایهام تناسب با تلمیح در اشعار اسیر دیده میشود که در این حالت شاعر کلمه ای را ذکر میکند که دارای دو معنا است و معنای دوم تداعیگر داستان یا حکایتی در ذهن شاعر میشود و سبب تلفیق آرایه ایهام و تلمیح میشود.