چکیده:
با تامل در غزل فارسی و بررسی عناصر تصویرساز این قالب شعری متوجّه میشویم که هر آنچه به غنای زبان و گسترش فضای تصاویر شعری آن یاری میرساند، مورد توجّه شعرای غزلپرداز واقع شده است. ابزارآلات جنگی و از آن جمله، تیر و کمان نیز به عنوان عناصر زبانی، نقش برجسته و درخور توجّهی در ایجاد صورتهای خیالی غزل فارسی دارند. هر چند این عناصر تصویرآفرین، از جهتی، بهسبب نقشی که در توصیف چهره سپاهی معشوق و ایجاد تصاویری که دربرگیرنده حالات و ویژگیهای وی میباشند، از مسیر سنّت ادبی، راه خود را در غزل فارسی ادامه دادهاند؛ ولی کارکردشان در این موارد خاص، متوقّف نمانده و در حوزههای دیگر ایجاد تصویر نیز نقشآفرینی کردهاند. مولانا، در مقایسه با شاعران قبل از خود، نگاه تازه وخلّاقانهای به این موادّ شعری دارد. اینکه نگاه خاصّ مولانا به ابزارآلات جنگی تیر و کمان در حوزه تصویرسازی، چگونه و به چه کیفیّتی بوده است و نوآوریهای وی با اتّخاذ چه شیوههایی فعلیّت یافته است، سوالی است که این پژوهش در صدد پاسخ دادن به آن است. نگرش خاصّ مولانا و ایجاد پیوندهای بیسابقه میان عناصر مزبور و امور انتزاعی و حسّی از یک سو، و یافتن ظرفیّتها و ظرایف تازه تصویرسازی در این ابزارآلات جنگی از سوی دیگر، ابداعات و نوآوریهای وی را در این زمینه رقم زده است. رنگ ویژه و منحصربهفردی که مولانا به تصاویر شعر خود در این زمینه – مثل سایر زمینهها - میبخشد، علاوه بر گسترش حوزه بلاغت زبان، سبک سخن وی را نیز برجستهتر میکند.
By reflecting the Persian sonnet and analyze of the amaging elements of such figures,we have notice which whatever helps to lyrics and development of the amagery have been considered. War tools and like such archery as the elements of language. Have a prominent function in figure of Persian sonnets. Although such amagery elements. By the cause of function that are describing army slaves face and the mood and that attribute of amagerys. By the step of literature and had keep on (continue) their ways in the Persian sonnet. But their function in such special cases isn’t been stoped, and has function in the other amagery field .Rumi in the contract of the other interior poets has a new and creative thoughts to such poems. How and which qualities are , though Rumi ‘s special thought to archery war tools in the amagery fields and his creative was doing by Which style are the question that this investigation are trying to answer making timeless ties among emotional abstraction and such elements and finding capacities and amagery’s new capacities in this war tools doing Rumi’s innovation and her special idea unique and special paint that Rumi takes to the pictures of his own poems (like other element (fields), in additional to develop ment of verbal rheotoric field, prominents his speech style
خلاصه ماشینی:
هر چند وجود عناصر زبانی شاعران قبل از مولانا را در شعر وی نمیتوان تحلیل کارکردهای ابداعی ابزارآلات جنگی از منظر تصویرسازی در غزلیات شمس ۲۹۹/۰۰ انکار کرد؛ ولی این عناصر چنان در بافت سخن مولانا هضم شده و بگونهای با تخیل رنگین وی درآمیختهاند که اغلب شکل و رنگ تازهای به خود گرفتهاند.
سوالاتی که در این مقاله میتواند مطرح شود» بدین صورت است که: الف) با توجه به پیشینة کار کرد ابزارآلات جنگی تیر و کمان در بافت تصاویر غزل قبل از مولاناء وی چه شگردها و ترفندهایی را برای نوسازی تصاویر خود.
روش پژوهش در این مقاله با تکیه بر تصاویر ایجاد شده با دو ابزار جنگی تیر و کمان و بانگاهی اجمالی به سابقة حضور این دو عنصر تصویرآفرین در غزل قبل از مولاناء نوآوریهای وی با روش تحلیلی - توصیفی, مورد واکاوی قرار گرفته و از نکات برجسته و ممتاز تصویرآفرینی این شاعر طراز اول سخن گفته شده است.
۲-۱- تصویر مژگان معشوق از جملة تصاویری که با حضور " تیر " پدید میآید و در غزل فارسی همواره شاهد آن هستیم» تشبیه " مژگان " معشوق» از نظر تیزی و خونریزی به این ابزار جنگی است.
با بیان استعاری از مره معشضوق به " تار " تعبیر میکند تا بدین ترتیب به ایجاد جناس و موسیقی آوایی میان مشبه و مشبةبه نایل آمده باشد: " هر تار ز نرگس تو تیری است " (دیوان مجیرالدین بیلقانی: ۲۱۰) تشبیه " مژگان "یا" مژه "به " تیر " به تبع سلت ادبی» در غزل مولانا نیز حضور دارد.