چکیده:
اگر شاهنامه را سند هویت و شناسنامه فرهنگ و زبان ایرانیان بدانیم بی گمان دیوان خواجوی کرمانی شاعر و عارف بزرگ قرن هشتم هجری قمری در کنار دیگر دواوین سرایندگان ادب پارسی همچون سروده های حضرت حافظ ، حافظه قومی و جمعی ما آرییان محسوب میشود .بکار گیری تمامی امکانات فکری و زبانی و اشارت به تاریخ و اسطوره ایرانی و بهره مندی از شخصیت های ملی و حماسی، سروده های خواجو را اصالتی خاص بخشیده است.در این مقاله تلاش بر آن است تا علاوه بر بررسی اساطیر و عناصر اسطورهای بازتاب کمی وکیفی آن در سروده های خواجو مورد کندوکاو قرار گیرد . لذاطرح سوالات اصلی و پاسخگویی به آنها ازاهم موضوعات این جستار است:1- هدف یا تاثیرکاربردی استفاده از عناصر اسطورهای دراشعار خواجو چه بوده است ؟ 2- میزان آگاهی و موفقیت خواجو در بهره مندی ازعناصر اسطورهای چه کیفیت و کمیتی داشته است ؟ 3- آیا خواجو باپشتوانه قرار دادن عناصر اسطورهای دربیان مفاهیم ذهنی و ارائه مضامین و تصاویر شاعرانه موفق بوده است؟ از این رو میتوان گفت خواجو ضمن برخورداری از اندیشه های بلند عرفانی ، آشنایی عمیقی با فرهنگ و تاریخ دیرینه قوم ایرانی داشته و با پشتوانه قرار دادن آن توانسته است به بیان اندیشه ها و آموزه ها و تعالیم خود بپردازد.همچنین عناصر اسطورهای و شخصیت های ملی و حماسی را به عنوان مجموعهای از عناصر مضمون آفرین و خیال انگیز، استفادهای شاعرانه داشته باشد .
خلاصه ماشینی:
لذاطرح سوالات اصلی و پاسخگویی به آنها ازاهم موضوعات این جستار است :١- هدف یا تاثیرکاربردی استفاده از عناصر اسطوره ای دراشعار خواجو چه بوده است ؟ ٢- میزان آگاهی و موفقیت خواجو در بهره مندی ازعناصر اسطوره ای چه کیفیت و کمیتی داشته است ؟ ٣- آیا خواجو باپشتوانه قرار دادن عناصر اسطوره ای دربیان مفاهیم ذهنی و ارائه مضامین و تصاویر شاعرانه موفق بوده است ؟ از این رو میتوان گفت خواجو ضمن برخورداری از اندیشه های بلند عرفانی ، آشنایی عمیقی با فرهنگ و تاریخ دیرینه قوم ایرانی داشته و با پشتوانه قرار دادن آن توانسته است به بیان اندیشه ها و آموزه ها و تعالیم خود بپردازد.
کلمات کلیدی : اسطوره ، حماسه ، خواجو ، عنصر ، رستم ، افراسیاب مقدمه : از آن جا که تجلی اسطوره درآثار ادبا یکی از مهمترین مباحث ادبی است وتحقیق و مطالعه آن عمق غنای فکری و فرهنگی آفرینندگان آن را نشان می دهد ونیز موفقیت آنان را در بیان اندیشه ها و آموزه ها و آفرینش مضامین اخلاقی و هنری برمی تاباند ؛ این جستار باعنوان " بررسی سیمای اساطیر ایرانی درآیینه دیوان اشعارخواجوی کرمانی " برآن است تا به جلوه های ارزشی اساطیرایرانی ؛ و سبک وسیاق و تاثیر کاربردی کمی و کیفی آنها به منزله عناصر خیال انگیز ومضمون آفرین بپردازد به طوری که بتوان دانست خواجو تا چه اندازه درتسریع القای مفاهیم ذهنی و تعالیم اخلاقی وتربیتی وخلق مضامین شاعرانه موفق بوده است .