چکیده:
آلودگی ناشی از انتشار گازهای گلخانهای یکی از مهمترین مسائل زیست محیطی جهان امروز است. در این میان گاز دیاکسیدکربن ناشی از احتراق سوختهای فسیلی، بیشترین سهم را از انتشار گازهای گلخانهای به خود اختصاص میدهد. طی سالهای 1380 تا 1393، بخش صنعت ایران با داشتن سهمی به طور متوسط حدود 1/16 درصد، نقش بسزایی در انتشار دیاکسیدکربن در بین کل بخشهای مصرفکننده انرژی کشور داشته است. در این میان سهم شهرهای بزرگ و کلان شهرها در آلودگی هوا که بخش اعظمی از صنایع را در خود جای دادهاند به مراتب بیشتر است. استان آذربایجان شرقی با تمرکز صنایع تولید ماشینآلات و تجهیزات، یکی از قطبهای صنعتی کشور به شمار رفته و از جمله استانهای با سطح آلودگی بالا میباشد. به منظور کاهش انتشار دیاکسید کربن در استان، شناخت عوامل موثر بر تغییرات انتشار آن ضروری میباشد. بر همین اساس در مطالعه حاضر، انتشار دیاکسیدکربن در زیربخشهای صنعتی استان آذربایجان شرقی طی دوره زمانی 1393 – 1380، به پنج عامل اثر فعالیت، اثر ساختاری، اثر شدت انرژی، اثر ترکیب سوخت و اثر ضریب انتشار تجزیه میشود و با استفاده از روش LMDI، اثر تغییر در هر یک از این عوامل بر تغییرات انتشار دیاکسیدکربن مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج حاصله نشان میدهد که تغییرات در اثر فعالیت و اثر ضریب انتشار به ترتیب بیشترین اثر را بر رشد انتشار دیاکسیدکربن زیربخشهای صنعتی استان داشتهاند. در نقطه مقابل، تغییرات اثر شدت انرژی، اثر ساختاری و اثر ترکیب سوخت عوامل اصلی کاهش انتشار دیاکسیدکربن بودهاند.
خلاصه ماشینی:
بر همین اساس در مطالعه حاضر، انتشار دیاکسیدکربن در زیربخشهای صنعتی منظور کاهش انتشار دیاکسید کربن در استان، شناخت عوامل موثر بر تغییرات انتشار آن ضروری میباشداستان آذربایجان شرقی طی دوره زمانی 1393–1380، به پنج عامل اثر فعالیت، اثر ساختاری، اثر شدت انرژی، اثر ترکیب سوخت و اثر ضریب انتشار تجزیه میشود و با استفاده از روش LMDI، اثر تغییر هر یک از آنها بر تغییرات انتشار دیاکسیدکربن مورد بررسی قرار میگیرد.
بخش صنعت ایران طی سالهای 1393-1380، با داشتن سهمی بهطور متوسط حدود 1/16 درصد، نقش بسزایی در انتشار CO2 در بین کل بخشهای مصرف¬کننده انرژی International Energy Agency Environmental Performance Index Fotros & Baraty (2010) داشته است.
از همین روی مطالعه حاضر با استفاده از آمار و اطلاعات کارگاههای صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر استان آذربایجان شرقی طی دوره زمانی1393-1380، به تجزیه عوامل مؤثر بر انتشار آلودگی CO2 زیربخشهای صنعتی (در سطح کدهای دو رقمی ISIC) به پنج عامل اثر فعالیت، اثر ساختاری، اثر شدت انرژی، اثر ترکیب سوخت و اثر ضریب انتشار میپردازد و با بهکارگیری فرم جمعی روش LMDI 3 ، اثر تغییر در هر یک از عوامل مذکور را بر روی تغییرات انتشار CO2 زیربخشهای مزبور مورد بررسی قرار میدهد.
خلیلی عراقی و همکاران 2 (1391) با استفاده از روش تحلیل تجزیه شاخص LMDI، تغییرات انتشار آلودگی CO2 در سطح کلان اقتصاد و در سطح بخشهای اقتصادی به عوامل اثرگذار را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیدند که در سطح کلان اقتصاد، تغییرات سرانه تولید ناخالص داخلی، جمعیت و شدت انرژی، اثر مثبت بر افزایش انتشار CO2 داشته است و تغییرات ضریب انتشار سوختهای فسیلی نقش Akbostanci et al.