چکیده:
بر اساس قانون مدنی، اگر شخص متعهّد، بر اثر قوّه قاهره نتواند تعهّد خود را ایفاء کند و به علّت عدم ایفای تعهّد، خسارتی به طرف مقابل وارد شود ضامن نیست؛ اما سؤالی که مطرح می شود این است که اگر عدم ایفای تعهّدِ ناشی از قوّه قاهره، موجب جرح و یا قتل شود آیا شخص متعهّد، ضامن بوده یا ضامن نیست؟ در قانون ایران و فقه شیعه در این مسأله چیزی به صراحت نیامده است اما از مجموع ادلّه می توان استنباط نمود که همان گونه که جرح یا قتل به صورت فعل مثبت واقع گشته و مسئولیت می آورد، فعل منفی نیز که سبب برای جرح یا قتل گردد مسئولیت کیفری آورده و شخص را ضامن می گرداند. در رابطه با قتل و جرح اگر رابطه سببیّت، بین فعل و نتیجه بوده و عرفاً بتوان نتیجه مجرمانه را به فاعل نسبت داد ضامن است و اگر چنین نباشد ضامن نیست. بر این مبنا، در صورتی که قتل یا جرح به صورت مباشر باشد چون رابطه اسنادیّت بین جرم و فاعل برقرار است پس ضامن می گردد؛ و اگر قتل یا جرح به صورت تسبیب باشد چون رابطه اسنادیّت منتفی است پس ضامن نیست.
خلاصه ماشینی:
تأثیر قوه قاهره در قتل و جرح ناشی از ترک فعل هادی غلامرضا راوی / محمود یوسفوند چکیده بر اساس قانون مدنی، اگر شخص متعهد، بر اثر قوه قاهره نتواند تعهد خود را ایفاء کند و به علت عدم ایفای تعهد، خسارتی به طرف مقابل وارد شود ضامن نیست ؛ اما سؤالی که مطرح می شود این است که اگر عدم ایفای تعهد ناشی از قوه قاهره ، موجب جرح و یا قتل شود آیا شخص متعهد، ضامن بوده یا ضامن نیست ؟ در قانون ایران و فقه شیعه در این مسأله چیزی به صراحت نیامده است اما از مجموع ادله می توان استنباط نمود که همان گونه که جرح یا قتل به صورت فعل مثبت واقع گشته و مسئولیت می آورد، فعل منفی نیز که سبب برای جرح یا قتل گردد مسئولیت کیفری آورده و شخص را ضامن می گرداند.
در قانون ایران مشخص شده است که اگر متعهد براثر قوه قاهره نتواند به تعهد خود وفا کرده ، و بر اثر عدم اجرای تعهد، خسارتی به متعهد له وارد کند ضامن نیست و دینی بر عهده متعهد نمی باشد؛ اما آیا این اصل به صورت مطلق است و در هر جایی که سخن از خسارت ناشی از قوه قاهره باشد آیا باید گفت که ضمانی بر عهده متعهد نیست ؟ اگر شخص متعهد به واسطۀ حادثه ای که دفع آن خارج از حیطه اقتدار او است نتواند از عهدة تعهد خود برآید و بر اثر عدم اجرای تعهد، منجر به جرح یا قتل نفس شود؛ آیا متعهد ضامن هست یا خیر؟ برای روشن تر شدن مسأله ، چند مثال می آوریم .