چکیده:
سوءمصرف مواد یکی از بحرانیترین مسائل در جوامع امروزی است. درمان افراد وابسته به مواد دشوار و نیازمند سیستم درمانی جامع با رویکردهای مختلف دارو درمانی، رواندرمانی، بازپروری و بازتوانی است. هدف پژوهش حاضر مروری بر مولفه های خانوادگی مرتبط با اعتیاد بود. روش پژوهش کتابخانهای و مروری تحلیلی بود. با گذشت سالها ثابت شده است که حتی موثرترین و جدیدترین شیوههای درمانی نیز با میزان بالایی از عود همراه است. محیط مستعد، سهولت دسترسی به مواد، خانواده و شبکه اجتماعی دوستان ناباب از جمله عوامل سوءمصرف مواد و تداوم بخش مصرف مواد هستند. بنابراین، جلوگیری از مبتلا شدن افراد به اعتیاد آسانتر از درمان آن است. در چنین شرایطی پیشگیری مناسبترین و منطقیترین راهکار به شمار میرود. به منظور طراحی برنامههای پیشگیری مناسب، آگاهی از عوامل موثر در شروع و تداوم اعتیاد ضروری است. سوءمصرف مواد نتیجه تعامل متغیرهای فردی، خانوادگی، اجتماعی و همسالان است که در این میان خانواده نقش مرکزی در شروع و تداوم مصرف مواد بازی میکند. مروری بر پژوهشها نشان میدهد که مولفه های خانوادگی نقش محوری را در گرایش به اعتیاد دارند. در بین مولفه های مرتبط با خانواده، سبکهای فرزندپروری، سبکهای دلبستگی، مصرف مواد در خانواده و تعارضات خانوادگی بیشترین ارتباط را با سوءمصرف مواد دارند. لذا تحکیم بنیان خانواده همراه با آموزش برای کل سیستم خانواده نقش مهمی در پیشگیری از سوءمصرف مواد دارد
خلاصه ماشینی:
5- بسیاری از برنامههای پیشگیرانه مبتنی بر خانواده همچون قدرت مقابله (ادان، انتونز، ناوارو<FootNote No="23" Text=" Adan, Antúnez Navarro"/>، 2017)؛ تمرکز بر خانواده؛ مداخلات مشارکتی متمرکز بر مدرسه- خانواده، برنامه توانمندسازی خانواده (جانسون-موتویاما، بروک، یان، و مک دونالد<FootNote No="24" Text=" Johnson-Motoyama, Brook, Yan McDonald"/>، 2013؛ کامفر، الواردو، اسمیت و بلامی<FootNote No="25" Text=" Kumpfer, Alvarado, Smith Bellamy"/>، 2002) و برنامه گذار از نوجوانی (دیشون، کاواناگ، اشنایگر، نیلسون و کافمن<FootNote No="26" Text=" Dishion, Kavanagh, Schneiger, Nelson Kaufman"/>، 2002) با تاکید بر عوامل خطرساز و محافظت کننده خانوادگی طراحی شده است.
جدول1: عوامل محافظتکننده سوءمصرف مواد محیط اجتماعی 1- طبقه متوسط یا بالا، 2- فقدان بیکاری، 3- مسکن کافی، 4- محیط و اطرافیان خوشایند، 5- شیوع پایین جرم، 6- مدارس خوب، 7- مدارسی که یادگیری، مشارکت و مسئولیتپذیری را تسریع میبخشند، 8- دسترسی آسان به خدمات اجتماعی کافی و 9- مراقبتهای بهداشتی کافی محیط خانوادگی 1- درآمد کافی خانواده، 2- خانواده ساختارمند و پرورش دهنده، 3- والدینی که یادگیری را تشویق میکنند، 4- وجود کمتر از 4 فرزند در خانواده، 5- فاصله سنی 2 سال یا بیشتر بین تولد هر کودک، 6- عوامل استرسزای پایین در زندگی، 7- شبکه ارتباطات چند نسلی، 8- داشتن شبکه حمایت غیر خویشاوندی، 9- ارتباط گرم و صمیمی با والدین و دیگر بزرگسالان، 10- تعارض زناشویی پایین، 11- همبستگی و ثبات در خانواده، 12- توجه فراوان در طول سالهای اول زندگی و 13- رهنمودهای رفتاری واضح تواناییهای سرشتی 1- رشد کافی زبانی، حسی و حرکتی اولیه، 2- هوش بالا و 3- نیرومندی فیزیکی شخصیت کودک 1- دوست داشتنی و محبوب، 2- خودمختار، 3- سازگار و منعطف، 4- خودبسندگی و خود انضباطی، 5- داشتن منبع کنترل درونی، 6- مهارتهای حل مسأله و 7- تحمل مردم و موقعیتها کالیس، اوکاموتو، رایله و سن<FootNote No="53" Text=" Kulis, Okamoto, Rayle Sen"/> (2006) در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که قرار داشتن در معرض پیشنهاد مصرف مواد از سوی والدین، اعضای خانواده، افراد فامیل و دوستان با انواع مختلف مصرف مواد ارتباط دارد.