چکیده:
ابوالفتوح رازی، مولف تفسیر «روضالجنان و روحالجنان» یکی از قدیمیترین تفاسیر شیعی به زبان فارسی است.
این اثره تفسیری اجتهادی - نقلی از قرن ششم به شمار میآید که با بیان اقوال معصومان علیه السلام و عالمان پیش
از خود، تلاش دارد به ابعاد مختلف معنا و تفسیر آیات بپردازد. یکی از این موارد که وی گاهی به طور مستقل و
زمانی در میان مباحث تفسیری مورد توجه و بحث قرار میدهد. قرائات معروف قرآن کریم است. این مقاله با مطالعه
این تفسیر درصدد است گزارشی از موضوع قرائت در انتخاب نهایی مفسر در قالب ترجمه آیات را ارائه داده و در
نهایت، گرایش مفسر در انتخاب یا ترجیح قرائت را نشان دهد. دستاورد مقاله بیانگر آن است که ابوالفتوح رازی در
این ترجمه، یک قرائت، و به طور مشخص قرائت عاصم به روایت حفص را به شکل منحصر به فرد نپذیرفته است؛
بلکه در مواردی که قرائات گوناگون وجود دارد، قرائّت ابوعمروبصری و ابن کثیرمکّی را ترجیح میدهد.
خلاصه ماشینی:
دستاورد مقاله بیانگر آن است که ابوالفتوح رازی در این ترجمه، یک قرائت، و به طور مشخص قرائت عاصم به روایت حفص را به شکل منحصر به فرد نپذیرفته است؛ بلکه در مواردی که قرائات گوناگون وجود دارد، قرائت ابوعمروبصری و ابن کثیرمکی را ترجیح میدهد.
در این تحقیق، ابتدا معرفی اجمالی از ابوالفتوح رازی صورت گرفته، سپس معرفی اجمالی تفسیر و منهج تفسیری وی انجام پذیرفته است و در ادامه ترجمه ارائه شده مفسر از آیات بررسی شده و موضوع قرائات در کل قرآن با استفاده از کتاب «التیسیر» عمرو بن دانی مطالعه شده و تمام مواردی که ترجمه مفسر مغایر با قرائت حفص بوده، توسط محقق احصا و در جدول ارائه شده است.
اختلاف قرائت آیات یکی از دیگر مباحثی است که ابوالفتوح رازی در خلال تفسیر به آن میپردازد.
نمونههایی از این انواع، در ادامه بحث و خلال بررسی ترجمه ابوالفتوح رازی در تفسیر روضالجنان منعکس شده است.
بررسی موضوع قرائات در ترجمه ابوالفتوح رازی قبل از بررسی قرائات مختلف در تفسیر روضالجنان و روحالجنان با هدف استقراء کامل، مواردی که با قرائت حفص قطعا تفاوت دارد بیان چند نکته ضروری است: ۱.
کسائی زمان زیادی را در بغداد سپری کرد و پیشوای قرائت و ادبیات عرب گردید و از چنان جایگاهی در زمان خود برخوردار شد که محمد بن ادریس شافعی گوید: «هر که بخواهد در نحو تبحر یابد، باید عیال کسائی شود!» (ذهبی، ۱۴۱۹ ق، ج۹، ص۱۳۲-۱۳۴؛ ذهبی، ۱۴۱۷ق، ص۷۴ -۷۷؛ ابنخلکان، ۱۴۲۰ ق، ج۳، ص۲۹۶ -۲۹۷؛ ابنالجزری، ۱۴۲۹ ق، ج۲، ص۷۸۴-۷۸۹) راویان کسائی، ابوالحارث بغدادی و حفص الدوری هستند.