چکیده:
فقه اسلامی با تقسیم اراضی، از جهت ملکیت، به اقسام چهارگانه و جعل احکام متناسب با هر یک از این اقسام، نظام حقوقی و اقتصادی کاملی را در مورد اراضی جعل کرده است. این مقاله پس از بیان انواع اراضی به حسب ملکیت، ادله اقوال مختلف در تعیین نوع زمین مکه و مشاعر حج را بررسی کرده و با تعیین نوع این اراضی به بیان آثار مترتب بر آن پرداخته است. نتیجه تحقیق نیز این است که شهر مکه، عنوة فتح شده است؛ بنابراین زمینهایی از حرم و شهر کنونی مکه ـ که در زمان فتح، آباد بوده ـ ملک همه مسلمانان است و باید ثمرات و عوائد آن برای مصالح عموم مسلمانان صرف شود و اختصاص دادن آن به گروهی خاص، و تملک و خرید و فروش آن جایز نیست. اراضی مشاعر حج، جزء اراضی مشترک و منفک از ملکیت است. حق ارتفاق از این اراضی برای همه مسلمانان ثابت است و احیا و تملک و فروش و اجاره دادن این اراضی جایز نیست.
خلاصه ماشینی:
بررسی فقهی نوع زمین اماکن حج و شهر مکه از جهت ملکیت و آثار مترتب بر آن مهدی عبدی 1 چکیده فقه اسلامی با تقسیم اراضی، از جهت ملکیت، به اقسام چهارگانه و جعل احکام متناسب با هر یک از این اقسام، نظام حقوقی و اقتصادی کاملی را در مورد اراضی جعل کرده است.
نتیجه تحقیق نیز این است که شهر مکه، عنوة فتح شده است؛ بنابراین زمینهایی از حرم و شهر کنونی مکه ـ که در زمان فتح، آباد بوده ـ ملک همه مسلمانان است و باید ثمرات و عوائد آن برای مصالح عموم مسلمانان صرف شود و اختصاص دادن آن به گروهی خاص، و تملک و خرید و فروش آن جایز نیست.
آثار مترتب بر این نوع از ملکیت چیست؟ این مقاله از سه فصل تشکیل شده است: در فصل اول انواع اراضی در فقه اسلامی بررسی میشود؛ در فصل دوم نوع زمین محدوده حرم و شهر مکه و آثار مترتب بر آن، و در فصل سوم نوع زمین بقاع مرتبط با مناسک حج و آثار مترتب بر آن مورد بررسی قرار میگیرد.
این آیه، بنا بر قول کسانی (طوسی، 1407، ج5، ص 528؛ زمخشری، 1407، ج4، ص331؛ فخر رازی، 1420، ج28، ص65) که آن را در مورد فتح مکه میدانند، بر مفتوح عنوه بودن مکه دلالت میکند؛ چون فتح در لغت ـ وقتی در مورد بلاد به کار میرود ـ به معنای غلبه بر آن بلاد و تملک آن با قهر است (فیومی، 1414، النص، ص461؛ طوسی، 1407، ج5، ص528).
بررسی دلالت روایت متن روایت، نص در این است که مکه با قهر و غلبه فتح شده است و اراضی آن از نوع اراضی مفتوح عنوه است.