چکیده:
در روش تفسیر قرآن به قرآن، یکی از قراین مقالیه برای فهم آیات، توجه به سیاق آن هاست. از این رو، علامه طباطبائی که در تفسیر المیزان به روش تفسیر قرآن به قرآن عنایت ویژه ای داشته، به سیاق آیات اهمیت فراوانی داده است، آن سان که بالغ بر 2111 بار قاعده سیاق را در فهم و تبیین آیات و روایات به کار گرفته است. برخلاف پژوهش های پیشین که تنها بخشی از کارکردهای سیاق را در المیزان تحقیق کرده اند، این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی به احصا و بررسی دقیق تمام استعمال های سیاق در این تفسیر پرداخته است و کارکردهای آن را در دو محور کلان ایجابی و سلبی سامان داده است. در محور کارکردهای ایجابی، چهارده کارکرد مختلف سیاق، از جمله بیان احکام شرعی، تاریخ گذاری آیات، تبیین مبهمات، تبیین مفهوم آیات، تبیین و تعیین معنای واژگان و... به دست آمد و در محور کارکردهای سلبی سیاق نیز سه رویکرد نسبت به سیاق تبیین گردید.
In the interpretation of the Quran through the Quran, one of the pieces of evidence is paying attention to the context of the verses. Therefore, Allameh Tabatabai, who paid careful attention to the interpretation of the Quran through the Quran in Almizan, regarded the contexts of the verses with special attention. More specifically, he has used this word over 2111 times to explain the verses and hadiths. This study, unlike previous studies that only investigated some aspect of the context of the Almizan, investigates the whole aspect of the context in Almizan through analytical and descriptive methods based on two axes: positive and negative macro-discourse. Fourteen different functions in the context of positive actions such as the expression of religious rituals, dating the verses, explaining ambiguities, explaining the meaning of the verses, and determining the meaning of words were determined. Likewise, three approaches regarding the context of thenegative performance were determined.
خلاصه ماشینی:
2ـ2) تاریخگذاری آیات «تاریخگذاری یا کرونولوژی قرآن عبارت از این است که به کمک روایات مختلف مکی و مدنی، اسباب نزول، ترتیب نزول، ناسخ و منسوخ، تاریخ پیامبر اسلام(ص) و بهرهگیری از تلویحات یا تصریحاتی که در قرآن در باب رویدادهای زمانمند تاریخ رسالت آن حضرت، نظیر شروع دعوت علنی، شکست روم، جنگ بدر و جنگ تبوک وجود دارد، زمان و ترتیب تاریخی هر یک از واحدهای نزول قرآن، اعم از یک سوره، تمام یا بخشی از یک سوره، شناسایی و معین گردد» (نکونام، 1380: 2).
علامه با توجه به سیاق آیات، شش بار روایات مکی و مدنی را نقد کردهاست؛ برای مثال، ذیل آیة (وإذ یمکر بک الذین کفروا لیثبتوک أو یقتلوک أو یخرجوک ویمکرون ویمکر الله والله خیر الماکرین( (الأنفال/ 30)، به سه روایت فریقین در مکی بودن آیه اشاره کردهاست و آنگاه در نقد آنها مینویسد: «سیاق آیات با این روایات (که آیه را مکی دانستهاند،) سازگار نمیباشد» (طباطبائی، 1417ق.
ب) تأیید روایات سبب نزول بدون ذکر روایت تفسیر المیزان در سه مورد به کمک سیاق و بدون اشاره به روایات سبب نزول، شأن نزول آیات را تبیین کردهاست؛ برای مثال، ذیل آیة (وإذا دعوا إلی الله ورسوله لیحکم بینهم إذا فریق منهم معرضون( (النور/ 48) مینویسد: «سیاق آیه شهادت میدهد که این آیات در شأن یکی از منافقان نازل شدهاست که چون منازعهای میان او و دیگری رخ داد، از او خواسته شد برای داوری نزد رسول خدا(ص) برود.