چکیده:
هرچند مصلحت در فقه سیاسی شیعه سابقه طولانی دارد، اما امام خمینی بحث «مصلحت نظام» را به عنوان یکی از نوآوریهای خود در فقه سیاسی شیعه مطرح کردند. هیچ فقیه سیاسی شیعی قبل از امام به بحث مصلحت دولت به شکل تفصیلی توجه نداشته؛ زیرا دولت به عنوان یک واحد سیاسی، محور تحلیل فقها(ی سیاسی) نبوده است. درواقع، ایشان با طرح مسئلة مصلحت، ولایت فقیه را از یک نظریه فرد- محور به نظریهای نهاد– محور سوق دادند؛ چرا که «دولت» در این تحلیل یک «نهاد» تلقی میشود.
Although expediency has a pivotal role in the history of Shii political fiqh، Imam Khomeini proposed it in a new version. According to him، "expediency of (the Islamic) regime" is prior to all Islamic laws. No political faqih has considered this new phenomenon، since they have not well thought-out government as a independent unit in their analyses. In fact، Imam Khomeini has shifted the theory of "velayat-fahiq" to an institutional-centered one.
خلاصه ماشینی:
com چکیده هرچند مصلحت در فقه سیاسی شیعه سابقه طولانی دارد، اما امام خمینی بحث «مصلحت نظام » را به عنوان یکی از نوآوری های خود در فقه سیاسی شیعه مطرح کردند.
در جمهوری اسلامی ایران ، به دلیل تشکیل حکومتی دینی بر اساس اندیشه شیعی ، فقه سیاسی و بحث مصلحت مورد توجه قرار گرفته است .
در فقه اهل سنت ، مصلحت از نظر اهمیت به سه دسته تقسیم می شود: ضروریات (دین ، جان ، نسل ، عقل و مال )، حاجیات (مرتبه ای از مصلحت است که بدون آن امور پنج گانه پابرجاست ، ولی با ســختی و تنگی همراه می شــود) و تحسینیات (مواردی که تحصیل آن مناسب مکارم اخلاق و محاســن آداب و عادات اســت ) (البوطی ،١٤١٢: ١١٠به بعد).
از آنجا که مرجع اصلی تشخیص مصلحت در حکومت اسلامی ولی فقیه فرض شــده ، تصور می شــود که وی با توجه به ســازوکارهای درونی (آگاهی به مسائل زمان و شرایط سیاسی و اجتماعی و اقتصادی جامعه خود و جهان و همچنین آشنایی با مبانی و احکام شریعت ) و سازوکارهای بیرونی (همانند تشکیل گروههای کارشناسی ، مشورت با صاحب نظران ، نصیحت ، امر به معروف و نهی از منکر و همه پرسی و رأی گیری ) مصالح امت اسلامی را تعیین می نماید (تقوی ، ١٣٧٤: ٨٩ - ٨٤).