چکیده:
سوال ضمنی و اساسی نهفته در پس هر تحقیق آن است که «آیا منابع، ابزار و روش های
تولید معرفت به کارگرفته شده در آن تحقیق شایستگی های معرفت شناختی دارند؟» پارادایم ها، شاخه های علمی و سوالات تحقیق هرکدام عوامل کلیدی در تعیین روش مورداستفاده در یک پژوهش هستند. حال پرسش اینجا است که آیا پژوهش در حوزة علوم انسانی اسلامی و علی الخصوص علم مدیریت، تابع روش های کمی، کیفی و ترکیبی متداول و مورداستفادة کنونی است؟ آیا ابعاد پارادایمی ناظر بر پژوهش در مدیریت
اسلامی متناظر با پژوهش در علم مدیریت مرسوم یا سایر علوم انسانی است؟پاسخ به این سوال پس از تشریح هستی شناسی اسلام و تبیین نگاه اسلام به علم و در ذیل آن علم مدیریت امکان پذیر است. پرداختن به هستی شناسی ازمنظر اسلام مطمع نظر این نوشتار نیست، اما مقالة موردنظر درپی آن است که با محوریت تفسیر حضرت امام
خمینی(ره) از حدیث شریف نبوی، جایگاه علم مدیریت را در میان علوم اسلامی تبیین کرده و در پس تبیین اجمالی مبانی معرفت شناسی اسلامی، مقدماتی از روش شناسی علم
مدیریت اسلامی را بیان کند. مطابق با آنچه بیان شد، سوال اصلی این پژوهش آن است که «علم مدیریت از منظر اسلام چه نوع علمی است و چه رو شهایی برای آن مناسب است؟»
خلاصه ماشینی:
جایگاه علم مدیریت در علوم اسلامی و تبعات روششناختی آن سيد محمد مرتضوي، فارغالتحصيل کارشناسي ارشد رشتة معارف اسلامي و مديريت بازرگاني دانشگاه امام صادق(ع) چکیده سؤال ضمنی و اساسی نهفته در پس هر تحقیق آن است که «آیا منابع، ابزار و روشهای تولید معرفتِ بهکارگرفتهشده در آن تحقیق شایستگیهای معرفتشناختی دارند؟»پارادایمها، شاخههای علمی و سؤالات تحقیق هرکدام عوامل کلیدی در تعیین روش مورداستفاده در یک پژوهش هستند.
به اعتقاد ایشان، نکتهای مهم در استناد یک مطلب به دین، باید مورد عنایت قرار گیرد و آن اینکه: «گاهی یک مطلب با همة مشخصات و ویژگیهای خود، همچون عبادات، فرایض و سنن، در متن دین میآید و گاهی مطلبی بهصورت یک اصل کلی و جامع که مبین قاعدهای علمی و اصلی تجربی، فلسفی و مانند آن است، بدون آنکه حدود، قیود، شرایط و شروط آن بیان شده باشد، مانند بسیاری از مسائل علم اصول فقه، در متن دین طرح میشود"(جوادی آملی، 1372 الف: ص 80-79).
این دسته را میتوان به دو گروه تقسیم کرد: دستة اول، آنان که بدون تسلط بر مبانی فلسفی لازم برای جمع میان معارف گوناگون و بدون وقوف بر لوازم و پیشفرضهای فلسفی کلامی هر علم، به جمع میان آموزههای علوم جدید و آموزههای نقلی اقدام کردند و مجموعهای از اندیشههای التقاطی و ضمیمهای را بهعنوان علم اسلامی ارائه کردند؛ اما گروهی دیگر، با وقوف برمبانی فلسفی به جمع میان معارف مختلف پرداختهاند.
3. منابع علم مدیریت اسلامی مطابق با تعریف علم اسلامی در رویکرد سوم(توجه توأمان به روشهای مختلف کسب معرفت) و براساس اندیشههای آیتالله جوادی آملی، منابع علوم انسانی را میتوان به دو دسته منابع درونی و منابع بیرونی تقسیم کرد.