چکیده:
این نوشتار با اشاره ای گذرا به مبانی فکری اگزیستانسیالیسم و ضمن مرور پاره ای از مهمترین آراء انسان شناسانه کی یرکگور، می کوشد تا با بررسی نقادانه مفهوم آزادی و اختیار از منظر وی، به برخی تاملات نظری بایسته در مبانی اگزیستانسیالیسم اشاره نماید. بررسی های ما در این نوشتار نشان می دهد که به رغم دقت نظرهای عمیق و قابل تامل کی یرکگور در باب شرایط انضمامی حیات انسان و التفات به اصل اختیار و انتخاب در مسیر تحقق هویت اصیل آدمی، اما رویکرد او به مفهوم آزادی انسان با چالش هایی فلسفی و تعارضاتی با برخی مبانی انسان شناسی اسلامی دست به گریبان است. مهمترین این موارد مناقشه برانگیز عبارتند از: عدم التفات جدی به رابطه میان آزادی های فردی و اجتماعی، ناسازگاری میان مفهوم فردیت و ذهنی بودن حقیقت، عدم التفات به محدودیت های ذاتی آزدی و اختیار بشری و بی توجهی به ماهیت منفعلانه پاره ای از انتخاب ها و گزینش های انسانی.
خلاصه ماشینی:
"بررسی های ما در این نوشتار نشان می دهد که به رغم دقت نظرهای عمیق و قابل تأمل کی یرکگور در باب شرایط انضمامی حیات انسان و التفات به اصل اختیار و انتخاب در مسیر تحقق هویت اصیل آدمی ، اما رویکرد او به مفهوم آزادی انسان با چالش هایی فلسفی و تعارضاتی با برخی مبانی انسان شناسی اسلامی دست به گریبان است .
به عبارت دیگر، کی یرکگور و به تبع او سایر اگزیستانسیالیست ها، آزادی انتخاب انسان را به نحوی نامشروط و نامقید مد نظر آورده و آرمان «خواستن ، توانستن است » را همواره به نحوی مطلق قابل تحقق دانسته اند، حال آن که محدودیت های اجتناب ناپذیر حیات فرد و نیز پاره ای از عوامل ناپیدای اثرگذار که می تواند به انتخاب ها و آزادی ما تعین بخشد، کمتر محل توجه واقع شده است .
و بالاخره ، یکی دیگر از نکات قابل تأمل در باب مفهوم آزادی از نگاه کی یرکگور آن است که به زعم وی ، آدمی صرفا از رهگذر گزینش های آگاهانه و مختارانه خود به فردیت خویش و هویت اصیل خود باز می پیوندد و به آزادی انسانی معنا می بخشد، اما مسأله ای غامض در این میان وجود دارد، به این ترتیب که گزینش های افراد، همواره گزینش های آگاهانه مبتنی بر آزادی فردی نیست و ما در مواردی نه چندان اندک ، به مبانی و پیش فرض های بسیاری از گزینش های خود آگاهی نداریم و از این حیث ، این گزینش ها به جای آنکه کنشی مختارانه و آگاهانه و معنابخش آزادی انسان باشند، بیشتر نوعی انفعال به شمار می آیند."