چکیده:
ﺑﺎ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺣﻜﻮﻣﺖ زﻧﺪﻳﺎن اوﺿـﺎع اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﺣـﺎﻛﻢ ﺑـﺮ ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺷـﻬﺮی ﺷـﻴﺮاز، ﺗﺤـﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﮔﺬاری ﻫﺎی ﻫﻴﺌﺖ ﺣﺎﻛﻤﻪ، وارد دوره ﺟﺪﻳﺪی ﺷﺪ ﺗﺤﻮﻻت اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺤﻮﻻت در ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺷﻴﺮاز ﺷﺪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ در ﭘـﻲ آن اﺳـﺖ ﺿـﻤﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮوه ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻗﻮﻣﻲ ﺳﺎﻛﻦ در ﺷﻴﺮاز ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﺷـﻬﺮ در اﻳـﻦ دوره ﺑﭙﺮدازد ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﻴﺶ رو ﺑﺎ اﺑﺘﻨﺎء ﺑﻪ روش ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧـﻪ ای ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﻮق ﻣﻲ ﭘﺮدازد. ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ، ﺷﻴﺮاز در ﻋﻬﺪ زﻧﺪﻳﻪ ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ، ﻟﺬا ﺷﺪﻳﺪا از ﻟﺤﺎظ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﺗﺤـﺖ ﺗـﺄﺛ ﻴﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎ و اﻫـﺪاف ﺳﻴﺎﺳـﻲ و ﻧﻈﺎﻣﻲ و ﺗﺠﺎری ﺣﺎﻛﻤﺎن زﻧﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺷﻬﺮ آن را ﺑـﻪ ﻣﻜـﺎﻧﻲ ﺑـﺮای اﻗﺎﻣـﺖ ﻛﺎرﮔﺰاران ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮد، از اﻳﻦ رو ﺷﻴﺮاز ﻣﺤﻞ اﺳﻜﺎنﮔﺮوﮔﺎن ﻫﺎی ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻧﻈﺎﻣﻴـﺎن و ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎی آﻧﻬﺎ ﺷﺪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫـﺎ ی ﺗﺠـﺎری ﺧـﺎن زﻧـﺪ، ﺗﺠـﺎر ارﻣﻨـﻲ و ﻳﻬـﻮدی وارد ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺷﺪﻧﺪ و در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ اﻗﺎﻣﺖ ﮔﺰﻳﺪﻧﺪ در اﻳﻦ دوره ﺑﻨﺎ ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ ﻛـﻪ اﺷـﺎره ﺷـﺪ، ﺷـﻴﺮاز ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻳﻨﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻗﻮﻣﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮔـﺴﺘﺮدﮔﻲ ﺗﻨﻮع ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد آن ﻧﻴﺰ اﻓﺰوده ﺷﺪ.
خلاصه ماشینی:
"در پی این اقدام سپاه وی از هم گـسیخت و تنهـا ١٠ یـا ١- موسوی اصفهانی ، محمد صادق ، (١٣٦٣)، تاریخ گیتی گشا در تاریخ زندیه ، تصحیح سعید نفیسی ، چـاپ دوم ، تهـران : اقبال ، ص ٨٩ و ٦٦؛ غفاری کاشانی ، ابوالحسن ، (١٣٦٩)، گلشن مراد، به اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد، تهران : زرین ، ص ١٧ – ١١٥؛ حقایق نگار خورموجی ، میرزا جعفر خـان ، (١٣٨٠)، نزهـت الاخبـار، تـصحیح سـید علـی آل داوود، تهـران : کتابخانه ، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ، ص ٤٥٤؛ لنجانی اصفهانی ، محمد حسن بـن محمـد رحـیم ، (١٣٩١)، جنه الاخبار، تصحیح هاشم محدث ، تهران : کتابخانه ، موزه و مرکز اسناد مجلس شـورای اسـلامی ، ص ٤١ و ٢٨؛ هـدایت ، رضا قلی خان ، (١٣٨٠)، روضه الصفای ناصری، تصحیح جمشید کیانفر، جلد نهم و بخش اول ، تهران : اساطیر، ص ٧١٢٦؛ سایکس ، سرپرسی ، (١٣٨٠)، تاریخ ایران ، ترجمه سید محمد تقی فخر داعی گیلانی ، جلد دوم ، چاپ هفتم ، تهران : افسون ، ص ٤٠٢؛ فسایی ، حسن بن حسن ، فارسنامه ناصری، ص ٥٩٩؛ گلـستانه ، ابوالحـسن بـن محمـد امـین ، (١٣٥٦)، مجمـل التواریخ بعد نادریه ، به اهتمام مدرس رضوی ، چاپ سوم ، تهران : دانشگاه تهران ، ص ٢٠- ٣١٩."