چکیده:
شیعه بر این باور است که جایگاه مهدویت در نظام آموزههای اسلامی سبب شده تا احادیث فراوانی بدان اختصاص یابد. اما دلایلی از جمله گذر از دوران منع حدیث و نیز حذف روایات مربوط به اهلبیت سبب شده تا شمار این روایات در میان اهلسنت به شدّت کمتر از شیعه باشد و از دورهای به دوره پس از آن رو به کاستی رود تا جایی که برخی از اهلسنت جرات کنند اساس مهدویت را نادیده گرفته آن را باوری شیعی معرفی کنند. با گذری کوتاه در منابع روایی موجود، مییابیم که موضوعات مربوط به امام مهدی و برپایی حکومت عدل جهانی به دست ایشان، چندان مورد اهتمام نبوده است به گونهای که برخی جوامع و صحاح، یا اساسا اشارهای به روایات مهدویت نکرده و یا روایات بسیار اندکی نقل کردهاند. در این پژوهش با بررسی آماری تطور روایات مهدوی در جوامع و صحاح و برخی منابع روایی تا قرن پنجم این کوتاهی در نقل روایات مهدویت را برمیرسیم. آشنایی با منابع و نیز سیر تطور نقل این روایات از آن جهت که به فهم بهتر این اندیشه در میان اهلسنت کمک شایانی میکند دارای اهمیت بسیاری است.
Shia believes that messianic role in the system of Islamic teachings has caused many traditions to be allocated. But the reasons for the transition from the era of Prohibition tradition and remove the traditions of the Holy Prophet's household has caused the number of these traditions in the Sunni significantly lower than Shia and from period to period، then the gap is as much as some Sunnis dare to ignore the messianic Shiite introduce believe it.
Understanding the sources and evolution of these traditions narrated from the perspective that a better understanding of this notion in Sunni helps is very important.
خلاصه ماشینی:
"ک: مهدی اکبرنژاد، 1386: 11) از برجستهترین آثار اهلسنت در نقل روایات مهدویت میتوان به کتاب الفتن اثر ابوعبدالله نعیم بن حماد بن معاویه بن الحارث بن همام بن سلمة بن مالک الخزاعی المروزی معروف به الفارض الأعور (متوفای/ 228 یا 229ق) اشاره کرد.
2 (علیبن عیسی اربلی، 1381: ج3، 255) _ جامع الاصول من احادیث الرسول(، اثر مجدالدین، ابیالسعادات، مبارک بن محمدبن عبدالکریم شیبانی مشهور به ابن اثیر (متوفای/ 606ق)، یکی دیگر از منابعی است که برخی روایات مهدویت را نقل کرده است.
از دیگر کتابهای اهلسنت که در میان شیعیان نیز شهرت خاصی پیدا کرده است البیان فی اخبار صاحب الزمان(، اثر ابوعبدالله محمد کنجی شافعی (متوفای/658ق)، است که در آن احادیث مربوط به مهدی و ویژگیهای او را با ترتیب خاص و در ابواب منسجم، ذکر شده است.
اگرچه ممکن است گفته شود الفتن نعیم بن حماد پیش از آن به گردآوری و نقل روایات مهدیت پرداخته است لکن به نظر میرسد با توجه به انبوه روایات نشانهها در آن کتاب به گونهای که حتی نویسنده نیز نام آن را «الفتن» نهاده آن را از کتابی که ویژۀ نقل روایات مهدویت است دور میسازد و میتوان البیان را در این زمینه شاخص دانست.
اگرچه به مناسبت در برخی بابهای این کتاب به روایاتی دربارۀ حضرت مهدی( اشاره کرده است، ولی بهطور فراگیر در این بابها دربارۀ حضرت به نقل روایت پرداخته است: باب 71 با عنوان (فی إیراد ما فی کتاب المحجة فیما نزل فی القائم الحجة 1 للشیخ الکامل العلامة الشریف هاشم بن سلیمان بن اسماعیل الحسینی البحرانی) 57 روایت دربارۀ مهدویت نقل کرده است."