چکیده:
ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺮوه ﺟﻮاﻧﻤﺮدان و ﻓﺘﯿﺎن و آﯾﯿﻦ ﻫﺎ و ﻣﺮاﺳﻢ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آن از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎری در ﺗﺎرﯾﺦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺑﻰ ﺷﮏ ﮐﺘﺎب ﻓﺘﻮت ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻠﻄﺎﻧﻰ اﮔﺮ ﭼﻪ در زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﮕﺎری ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪه و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه آن ﻧﯿﺰ ﻣﻮرخ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻧﻤﻰ آﯾﺪ، ﻟﯿﮑﻦ اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺎرﯾﺦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻗﺮون ﻧﻬﻢ و دﻫﻢ ﻫﺠﺮی و ﺷﻨﺎﺧﺖ اﯾﻦ ﮔﺮوه از ﻃﺒﻘﺎت ﺟﺎﻣﻌﻪ داﺷﺘﻪ و ﺟﺰء ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺑﻪ ﺷــﻤﺎر ﻣﻰ آﯾﺪ. ﻣﻄﺎﻟﺐ ارزﻧﺪه اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺷــﺎﻣﻞ آداب و رﺳﻮم و آﯾﯿﻦ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﻤﺮدان، ﻃﺮز ﭘﻮﺷــﺶ، اﻧﻮاع ﻟﺒﺎس و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﻧﮓ آﻧﻬﺎ، ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻣﻌﺮﮐﻪ ﮔﯿﺮ و دﺳــﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ آن ﺑﻪ ﻧﺪرت در ﮐﺘﺎب ﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﯾﺎﻓﺖ ﻣﻰ ﺷﻮد. ﻫﺪف اﺻﻠﻰ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎی ﮐﺎﺷﻔﻰ درﺑﺎره ﻓﺘﻮت و ﺟﻮاﻧﻤﺮدی، ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻫﺎی اﺧﻼﻗﻰ، ﻧﺤﻮه اﺟﺮای ﻣﺮاﺳﻢ ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﺮوه و ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺻﯿﻒ دﺳﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﻌﺮﮐﻪ ﮔﯿﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻃﯿﻔﻰ از ﺟﻮاﻧﻤﺮدان ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﯿﺎن ﻓﺘﻮت و ﺗﺼﻮف در اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﻪ وﺿﻮح ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺳﻢ ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻓﺘﯿﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﭘﯿﺮ و ﻣﺮﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻰ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﻰ ﺗﻮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮد ﮐﻪ اﻗﺸﺎر و ﻃﺒﻘﺎت ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﯿﺰ درﮔﺮوه ﺟﻮاﻧﻤﺮدان ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ.
Understanding and study of chivalrous groups and its related ceremonies have
high importance for the social history. Fotovat-name-ye Soltani has not been written
for historiography and its writer is not considered as a historian, however, it has a great
importance atthe stu yd ofthe social and cultural histoyr ofninth and tenth Hijricenturies
and recognition of this class of society. This book is one of the most important resources
in this regard. The precious contents of the book include traditions, ceremonies, different
costumes and their colors of this community. Also, performance groups and their
different categories have rarely been mentioned in other books. The aim of this study
is to demonstrate Kashef‘s views about the chivalrous group, moral recommendations,
and how to perform ceremonies to join the group and the description of the performance
group as chivalrous )M. The bond between the chivalrous and mysticism is clearly obvious
in this book as such that the joining ceremonies was managed by mentor and disciple.
According to this book it can be observed that the lower classes of the society were also
involved in the chivalrous group
خلاصه ماشینی:
"کاشفی در این رساله چهل حدیث نبوی را آورده و آنها را به هشت دسته یا اصل تقســیم نموده اســت : ١) در توحید و ایمان و اســلام و نعت و ذکر اولیا ٢) در عبارات و آنچه متعلق بدانســت ٣) در فضائل قرآن و دعوات و اذکار ٤) در مکارم اخلاق و فضائل انسانی ٥) در اوصاف ردیه و رذایل اخلاق ٦) در آداب اهل سلطنت و امارت ٧) در آنچه تعلق به ازمنه و امکنه و البســه و اطعمه و اشــربه دارد ٨) در احادیث متفرقه ؛ و در پایان کتاب خود را بمرقع درویشان مانند کرده است که «هر پاره یی از جایی اندوخته و برشته مناسب بر یکدیگر دوخته » شده باشد.
کاشــفی بعد از مدح و ستایش خلفا به بیان موضوع کتاب و وجه تسمیه عنوان سلطانی و فصل بندی کتاب می پردازد و در این باره می نویسد: «و بعد این رساله ای است در بیان طریقت اهل فتوت و قوانین و آداب شد و بیعت و پوشیدن تاج و خرقه و شرح ادب و سیرت هر خرقه و شرایط شیخ و مرید و شاگرد و استاد و لوازم تکمیل و تعلیم و تلقین و ارشاد، که فقیر حقیر و کثیر التقصیر حسین الکاشــفی ایده الله بالطف الخفی از کتب معتبره و رســایل مشتهره استنباط نموده و در سلک تالیف کشید و چون به نام خدام مزار پرانوار حضرت عرشی مرتبت قدسی منزلت امام تمام و همام امام و ..."