چکیده:
هدف این مقاله تحلیل عواملی است که مانع پیشرفت و ارتقای شغلی بانوان در سازمانها میشوند. در این تحقیق، از روششناسی کیفی و رویکرد تحلیل محتوای کیفی جهتدار استفاده شده و طی فرایند تحقیق، با 16 نفر از بانوان، در طول 4 ماه، از خرداد تا شهریور 1395، در مناطق 2 و 4 و 13 و 16 و 22 شهرداری تهران مصاحبه شد. با مرور چندباره و تحلیل مصاحبههای مکتوبشده، 85 واحد معنایی، 33 رمز، 5 طبقه و 2 درونمایه استخراج شدند. دو مفهوم «الزامات فرهنگی و اجتماعی» و «الزامات نقشی» بهمنزلۀ درونمایههای پژوهش و علل اصلی عدم ارتقای شغلی و مدیریتی بانوان شناسایی شدند. الزامات فرهنگی و اجتماعی مربوط به عواملی است که از طرف ساختار جامعه مانع پیشرفت بانوان میشود و الزامات نقشی مربوط به عواملی است که بهصورت مستقیم بانوان را از پیشرفت باز نمیدارد، بلکه با تأثیرگذاری بر میل درونی و فردی آنها، شوق شخصیشان را برای پیشرفت شغلی از بین میبرد. در این تحقیق، نتیجه گرفته شد که با تمرکز بر الزامات نقشی، میتوان تا حدودی محدودیتهای ارتقای شغلیِ بانوان به سِمتهای مدیریتی را رفع کرد.
خلاصه ماشینی:
این روند، به علاوة باورهای فرهنگی و تاریخی که در بیشتر مناطق جهان وجود دارند و مبتنی بـر آن ، مردان دارای برتری ذاتی در همة زمینه هـا هسـتند و همچنـین برخـی محـدودیت هـا کـه در نقـش اجتماعی زنان ریشه دارند، سبب شده امروزه نیز تا حدودی شاهد بی توجهی و انکـار کـارایی زنـان در عرصه های مختلف اجتماعی ، به خصوص در ارتقای پست هـای سـازمانی ، باشـیم [٢٨].
مسئلة اصلی این است که واقعا چه عـواملی سـبب مـی شـوند حضور بانوان در سلسله مراتب بالای مدیریتی در سازمان ها بسـیار کـم رنـگ تـر از آقایـان باشـد؟ ایـن عوامل از چه زمینه و بسترهایی سرچشمه می گیرند؟ آیا مـردان در اعمـال ایـن محـدودیت هـا نقـش اصلی را ایفا می کنند؟ و یا آیا خود بانوان هم در این مسئله اثرگذارند؟ آیا سیاست گـذاری هـای کـلان مملکت می تواند در حل این مسائل نقش مؤثری داشته باشند؟ در ایـن تحقیـق ، سـعی مـی شـود بـا تمرکز بر همة جنبه های مختلف این پدیده ، ریشه کاوی جزئی و دقیقـی از ایـن مسـئلة اجتمـاعی بـه عمل آید و همة ابعاد ممکن ، با درجة اهمیت یکسان ، مطالعه شود.
پیشینة پژوهش تا کنون تحقیقات مختلفی ، اعم از کمی و کیفی ، در مورد تحلیل عوامـل و موانـع پیشـرفت شـغلی و مدیریت بانوان در سراسر جهان انجام گرفته است و با توجه به ویژگـی هـای جوامـع مختلـف ، دلایـل زیادی نیز شناسایی شده اند که البته بیشتر این دلایل در نگاه تاریخی و فرهنگی و همچنین باورهـا و عقاید بـدون پشـتوانة علمـی ریشـه دارنـد [٥].