چکیده:
اخلاق بر اساس معنای اصلی و ریشه لغوی اش مربوط به آن دسته صفاتی می شود که در نفس راسخ و تثبیت شده است، به طوری که صاحب آن صفت بی درنگ کار متناسب و متناظر با آن را انجام می دهد؛ ولی در تعریف اصطلاحی، دانشی است که صفات نفسانی خوب و بد و رفتارهای متناسب با آنها را معرفی می کند و شیوه به دست آوردن صفات خوب و انجام اعمال پسندیده و دوری از صفات بد و کردار ناپسند را نشان می دهد. موضوع این علم از جهت نفس، محدود و از لحاظ صفت، گسترده است و در آن چهار عمومیت ملاحظه می شود. از آنجایی که این دانش، هم به پیراستن و آراستن نفس می پردازد و هم در پی نیکوسازی و زیبا کردن رفتار است هدف علم اخلاق هم در همین راستا معرفی می شود.
خلاصه ماشینی:
"/ علم اخلاق : تعریف ، موضوع و هدف * محمد هدایتی چکیده اخلاق بر اساس معنای اصلی و ریشه لغویاش مربوط به آن دسته ص-فاتی میشود که در نفس راسخ و تثبیت شده است ، به طوری ک-ه ص-احب آن ص-فت بیدرنگ کار متناسب و متناظر با آن را انجام میدهد؛ ولی در تعریف اصطلاحی، دانشی است که صفات نفسانی خوب و بد و رفتارهای متناسب با آنه-ا را معرف-ی میکند و شیوه به دست آوردن صفات خوب و انجام اعم-ال پس-ندیده و دوری از صفات بد و کردار ناپسند را نشان میده-د.
: مقدسی و دیگ-ران، ١٤٢٦: ٢٥٨/١ و ٢٥٢؛ مسکویه ، ١٣٧١: ٢٧؛ غزالی، ١٩٩٥: ٦٦؛ همو، ٢٠٠٤: ٤٠/١؛ ورام بن اب-ی ابی فراس، ١٣٦٨: ١٠٢؛ طوسی، ١٣٨٧: ٤٨؛ سیوطی، ١٤٢٨: ٥٢٢؛ فیض کاش-انی، بیت-ا: ٩٥/٥؛ همو، ١٣٩٩: ١٨؛ مجلسی، بی ت-ا: ٣٧٢/٦٧، ٣٧٣/٦٨؛ نراق-ی، ١٤٠٨: ٥٥/١، ٦٠؛ قزوین-ی،١٣٨٠: ٢٢( که از آن میان، این تعریف را میتوان برگزید: »علم اخلاق دانش-ی اس-ت ک-ه ص-فات نفس-انی خوب و بد و رفتارهای متناسب با آنها را معرفی میکند و شیوه به دس-ت آوردن ص-فات خ-وب و انجام اعمال پسندیده و دوری از صفات بد و کردار ناپسند را نشان میدهد«.
آنگاه بر اساس تعریفی از علم اخلاق که با توج-ه ب-ه مأموریت ه-ای امروزین برای آن شده است و نیز در راستای هدف فوق به نظر میرسد این دانش در احکام خود، که با پشتوانه ای از واقعیت انجام میگیرد، هم از صفات و هم از رفتار گفت وگو میکند و در ناحیه صفات هم شامل صفات ملکه و حال، خوب و بد، و گرایشی و بینشی میشود."