چکیده:
ینده پژوهی و علم سیاست دو حوزه مطالعاتی هستند که تعاملات اساسی با هم دارند. برای تحلیل تعاملات بین این دو علم و روشن ساختن کاربرد آینده پژوهی در مطالعات سیاسی ابتدا باید نسبت این دو دانش را با یکدیگر بررسی کرد. علم سیاست به تحلیل و بررسی جنبههای سیاسی پدیدههای اجتماعی نظر دارد. بر اساس آنچه در علم سیاست مرسوم است: تحلیل سیاسی به انسان کمک میکند تا جهانی را که در آن زندگی میکند، بهتر بشناسد و از میان شقوق گوناگون پیش روی خویش، بهترین را انتخاب کند و بالاخره موفق شود بر تغییرات کوچک و بزرگ که هر کدام یکی از جنبههای لاینفک زندگی میباشند تاثیر بیشتر ببخشد. اگر آینده را متشکل از تعامل چهار عنصر رویدادها، روندها، تصویرها و اقدامات بدانیم، مطالعه و پردازش افقهای آینده و به دست آوردن تصویر روشن و مطلوب از آن در گرو شناخت تغییرات و تحولات و نحوه مواجهه با آنهاست. ارائه چهارچوبی منسجم و دستیابی به درک نظاممند از پاسخهای محتمل به این تغییرات و تحولات نیازمند ابزارها، راهبردها و اقداماتی است. آیندهپژوهی به عنوان یک دانش کاربردی یکی از ابزارهایی است که در تحقق و ایجاد این امر به ما کمک میکند. آیندهپژوهی با نگاه آگاهانه، دقیق و با استفاده از روشها و تکنیکهای خود به ارائه راهکارهایی پیرامون مواجهه و مدیریت تغییرات و تحولات و ایجاد یک چشم انداز جامع و عملی از آینده علم سیاست میپردازد. بنابراین شناخت تغییرات و تحولات در عرصه مطالعات سیاسی، تصمیم گیران و سیاستمداران را نسبت به تصمیمگیری، سیاستگذاری و برنامه ریزی دقیقتر یاری مینماید و آنها را برای مواجهه فعالانهتر با چالشهای پیش روی آگاه میسازد، علاوه بر این روشهای آیندهپژوهی میتواند موجب توسعه مطالعات سیاسی گردد. و این مهم تنها از طریق شناخت وجوه کاربردی روشهای آیندهپژوهی در مطالعات سیاسی امکانپذیر میباشد.
در مقاله حاضر سعی میشود تا کاربردهای آینده پژوهی در علم سیاست مورد بررسی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"اساسا اینکه چرا باید به دنبال کاربرد آینده پژوهی در علم سیاست باشیم ، به موارد متعددی وابسته است که اگر بخواهیم فهرست وار بیان کنیم ، میتوانیم به موارد ذیل اشاره کنیم : ـ آینده پژوهی، ابزار سیاست گذاران است : ترسیم آینده ممکن و مطلوب ، چراغی است پیش روی فرایند سیاست گذاری برای تحقق بخشیدن به چنین آینده ای؛ آینده پژوهـی بـه سیاستمداران کمک میکند تا بتوانند آینده ای ممکن و مطلوب را برای سازمان ها و جامعه ترسیم نمایند.
و این وحدت هم بـه نوبـه خود، یکی از مقدمات تحقق آیندة ممکن و مطلوب را فراهم میآورد؛ ـ آینده پژوهی، ذهن سیاست گذاران را از انجماد در امر سیاست گذاری خارج میکند: زیرا لازم است به طور دوره ای(مثلا در دوره پنج ساله ) تصویر آینده ممکن و مطلوب مورد بازنگری قرار گیرد؛ چرا که گذر زمان به طور طبیعی نشان میدهد کـه در چـه مـواردی، گمان های اولیه ، نادرست بوده است .
ک: بل ، ١٣٩١، صـص ١١٩-١٣٠) ؛ اگرچـه ایـن چهـار کـارکرد را بایـد در قالـب مجموعه واحدی و در تعامل با یکدیگر مورد توجه قرار داد اما به جهت اهمیـت برخـی از آنها از جمله بحث اهداف و ارزش ها، به صورت تفکیک شده بیان گردیده است : تبیین ، تشریح و شفاف سازی اهداف ، برنامه ها و ارزش ها: ضرورت تبیین دقیق ارزش ها و استفاده از ارزش ها به عنوان مبنایی برای فعالیت های علمی بسیار مهم است ."