چکیده:
خصلت اجتماعی انسان، ضرورت و بداهت وجود حکومت و تشکیلات در زندگی وی را به روشنی نشان می دهد؛ ازاین رو اسلام به عنوان یک دین جامع و کامل که دارای مبانی و نگاه خاصی به مسائل سیاسی و اجتماعی است، به این امر اهتمام ویژه ای مبذول داشته و برای جامعه اسلامی، نظام سیاسی متناسب با هویت دینی و اسلامی تعریف کرده است. تحقیق پیش رو در پی آن است تا یکی از ابعاد این موضوع، یعنی شرایط حاکم اسلامی را از نگاه فریقین مورد بحث و بررسی قرار دهد. بر این اساس، پژوهش حاضر پس از تبیین و توضیح مفاهیم مرتبط و هم سو با بحث، به توضیح آرا و دیدگاه های هردو طرف این بحث پرداخته است. ابتدا دیدگاه اهل سنت مطرح گردیده و شرایط حاکم از نگاه آنان مورد بحث قرار گرفته است. از این دیدگاه برای حاکم اسلامی در ابتدا شرایطی مانند فقاهت، عدالت، سلامتی و توانایی و قرشی بودن و ... معتبر دانسته شده که پس از بحث و بررسی، موارد اختلاف و اتفاق آن نیز بیان شده است. در قسمت بعدی تحقیق، شرایط حاکم اسلامی از نظر فقهای شیعه مطرح گردیده است. نگارنده در این راستا موضوع را از دیدگاه فقهای قدیم و معاصر به بحث گذاشته و به تشریح مهم ترین شرایطی که در آثار و مباحث فقها برای حاکم اسلامی، مانند فقاهت، عدالت و قدرت مدیریت و رهبری شرط دانسته شده، پرداخته و ادله عقلی و نقلی آن را تبیین کرده است.
خلاصه ماشینی:
شرایط حاکم اسلامی از من̂Jر فریقین چکیده محمد نبی الهام خصلت اجتماعی انسان ، ضرورت و بداهت وجود حکومت و تشکیلات در زندگی وی را به روشنی نشـان میدهـد؛ ازاین رو اسلام به عنوان یک دین جامع و کامل که دارای مبانی و نگاه خاصی به مسائل سیاسی و اجتماعی است ، به این امر اهتمام ویژه ای مبذول داشته و برای جامع̃u اسلامی، نظام سیاسی متناسب با هویت دینی و اسلامی تعریـف کـرده اسـت .
برای مثال ولایت از ی̧n حیث به تکوینی و تشریعی تقسیم شده و از حیث دیگر، افرادی که دارای ولایت هستند و در بحث های فقهی مطرح شده اند، مثل پدر، جـد، وکیـل ، وصـی وv؛ اما مفهوم ولایت فقیه با توضیحاتی که اجمالا بیان شد، شاید مراد و منظور از آن روشن باشد؛ یعنی آنچه در اندیشـ̃u فقهی و سیاسی شیعه استقرار دارد، این است که در عصر غیبت امام معصوم × فقیه جامع الشرایط متولی و متصـدی امـور اجتماعی و حکومتی امت اسلامی است ؛ لذا در ادامه ، عبارات برخی فقهای اسلامی را در این راستا مرور میکنیم : مقام معظم رهبری (حفظه الله ) می فرماید: «ولایت فقیه که عبارت است از حکومت فقیه عادل و دین شـناس ، حکـم شرعی تعبدی است که مورد تأیید عقل نیز میباشد.