چکیده:
خیار تفلیس و ماده 380 قانون مدنی در صورت مفلس شدن خریدار، حق استرداد مبیع را به بایع میدهند. شرط حفظ مالکیت نیز در نظام حقوقی فرانسه تا پرداخت کامل ثمن از ناحیه خریدار، مالکیت مبیع را برای بایع حفظ میکند و در صورت ورشکستگی خریدار، حق استرداد مبیع را به بایع میدهد. هدف این مقاله، بررسی و توصیف و تحلیل خیار تفلیس و شرط حفظ مالکیت بوده که با توجه به قوانین و مقررات موضوعه در نظام حقوقی ایران و فرانسه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل حکایت از آن دارد که این دو نهاد حقوقی به رغم تفاوتهای زیادی که با هم دارند، در بحث ورشکستگی خریدار، هر دو کارکردی مشابه دارند و در صورت ورشکستگی خریدار حق استرداد مبیع را به بایع میدهند.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله، به این پرسش پاسخ داده میشود که آیا با وجود خیار تفلیس در فقه و قانون مدنی، نیاز و ضرورتی به شرط حفظ مالکیت در حقوق ایران وجود دارد یا خیر؟ به تعبیر دیگر، آیا خیار تفلیس با کارکردی که دارد، ما را از وجود شرط حفظ مالکیت لااقل در صورت ورشکستگی خریدار بینیاز میکند یا خیر؟ به نظر میرسد این دو نهاد حقوقی در صورت عدم پرداخت ثمن به علت ورشکستگی خریدار، حق استرداد مبیع را به فروشنده اعطا کردهاند.
به دلیل همین شباهت بین این دو نهاد حقوقی، به بررسی وضعیت این دو نهاد و وجوه شباهت و افتراق بین آنها پرداخته و بیان خواهیم کرد که آیا با وجود نهادی همچون خیار تفلیس، نیاز به درج چنین شرطی در قراردادهای فروش هست یا خیر؟ و آیا خیار تفلیس در صورت ورشکستگی خریدار، ما را از درج شرط حفظ مالکیت بینیاز میکند یا نه؟ در حقوق فرانسه، عقد بیع به تنهایی و بدون نیاز به انجام عملیات حقوقی دیگر، مالکیت را از فروشنده به خریدار منتقل میکند.
م. که حق استرداد را برای ذوالخیار پیشبینی کرده است، گرچه مبنای حق استرداد، فسخ معامله از ناحیۀ ذوالخیار میباشد و با لحاظ اینکه مفلس شدن خریدار مانع انتقال مالکیت محسوب نمیشود و مالکیت به صورت کامل به خریدار منتقل میگردد، لیکن حقی به نام حق فسخ یا حق استرداد کالای فروختهشده برای فروشنده به وجود میآید و با توجه به ماهیت شرط حفظ مالکیت که تضمینی مناسب برای جلوگیری از ورود ضربه به بایع در صورت عدم پرداخت ثمن از ناحیۀ خریدار است و در بیعی که چنین شرطی درج شده باشد مالکیت مبیع به خریدار منتقل نمیگردد، تفاوتها وشباهتهایی بین این دو نهاد به چشم میخورد که به اختصار ذکر میگردد."