چکیده:
از اغراض شعری که در آثار شاعران شیعی معاصر امام رضا ( ع) نمود بیشتری دارد، می توان به مدح و رثا و نشر فضائل آن حضرت اشاره نمود. آذین بندی سخن و شعر به فضائل و مناقب ائمه ( ع) همواره مورد توجه شعرا و نویسندگان بوده و به گونه ای بیانگر اعتقاد و احترام به این بزرگواران و حریم ولایت و امامت است و از سوی پیامبر (ص) و ائمه (ع) مهر جواز یافته است. دعبل، « سیمای امام رضا ( ع) در اشعار شعرای شیعی معاصرش » این پژوهش، با عنوان ابو نواس، ابراهیم بن عباس صولی درصدد است که درون مایه اشعار این شاعران عرب را در این خصوص مورد بررسی و مداقّه قرار دهد. از آنجایی که شاعران دوستدار و پیرو اهل بیت ( ع) که خود را نسبت به بیان حقایق و نشر فضائل این خاندان پاک موظف می دانستند، در ایفای رسالت، نهایت توان خود را به کار بستند. و با معرفی نقش پیشوایی و طلایه دارانه آن حضرت در میان امت، بیان مظلومیت و ستمی که بر او رفته بود، بهترین استفاده ها را از هنر شعر برده اند. و در پایان نتیجه گرفته
شده که شاعران معاصر امام به ایفای نقش کارآمدشان در اثبات حقانیت ولایت و زمامداری امام رضا ( ع) و همچنین به بیان سجایای اخلاقی و کرامات و مقام علمی و مدح اجداد پاکش و فریاد رس بودن حضرت پرداختند.
خلاصه ماشینی:
"(صدوق ، ١٣٦٣، ج ٢، ص ٦٥٠) و یا ابونواس از دیگر شعرای معاصر امام ، هنگامی که اشـعـارش را درباره امام خواند، حضرت دستور داد سیصد دینار به او بدهند (همان ، ج ٢ ص ١٤٣) در ایـن مقاله ، به بررسی اشعار دعبل ، ابونواس و ابراهیم بن عباس از شاعران معاصـر امـام رضـا (ع ) پرداخته شده است .
علی بن ابراهیم بن هاشم از پدرش روایت کرد که ابو الحسن محمد بن یحیی فارسی گفت : «یک روز نگاه ابونواس به امام رضا (ع ) افتاده ، در حالی که آن حضرت بر روی قاطری سوار و از نزد مأمون خارج شده بود.
» (صدوق ، ١٣٦٣، ج ٢، ٢٦٣) وقتی دعبل این بیت را قرائت کرد: اذا وتروا مدوا إلی و اتریهم أکفا عن الأوتار منقبضات (ابن شهر آشوب ، بی تا، ج٤، ٣٣٨) هنگامی که جنایت وظلمی به ایشان می رود، دست هایی را به سوی ظالم می گشایند کـه از انتقام ، بازداشته شده است .
» (صدوق ، ١٣٦٣، ج٢: ١٤٢) و در قصیده ای دیگر چنین می سراید: ألا إن خیر الناس نفسا و والدا ورهطا وأجدادا علی المعظــم أتتنا بـه للعلم والحلم ثامنـــا اماما یؤدی حجـة الله «تکتم » (ابن شهر آشوب ، بی تا، ج٤، ٣٣٢) شاعر در این ابیات ، اجداد و پدر و مادر امام (ع ) را از بهترین مردمان در شرف و بزرگی ذکـر می کند."