چکیده:
عزاداری برای سیدالشهدا (ع) از بارزترین مصادیق تعظیم شعایر تشیع است که جامعه شیعی به آن اهتمام دارد. این شعار فراگیر شیعیان، امروزه در برخی مناطق همراه با اعمالی همچون قمهزنی و صدمهزدن به بدن انجام میشود و موجب ترسیم چهرهای خشن و منفور از اسلام شیعی در جهان شده است. از اینرو بررسی و نقد مشروعیت این قبیل اعمال از دیدگاه عالمان شیعه ضروری مینماید. فقهای شیعی درباره اینگونه اعمال مواضع متفاوتی اتخاذ کردهاند. برخی آن را مطلقاً جایز دانستهاند و برخی نیز با شرط واردنشدن ضرر به بدن، فتوا به جواز آن دادهاند. برخی دیگر از فقیهان با توجه به وهنآمیزبودن آن برای مکتب شیعه و با توجه به اینکه قمهزنی از مصادیق فعل ضرری و حرام است، آن را موضوعاً از دایره «تعظیم شعائر» خارج دانستهاند و به نامشروعبودن آن حکم دادهاند. از نگاه این دسته، با توجه به ضرورتها و اولویتهای عصر حاضر، از باب حکم ثانوی اعمال مذکور فاقد مجوز قانونی و شرعی است و دلایل مدافعان مشروعیت آن جای چونوچرا دارد و نقدپذیر است. مقاله حاضر به بررسی این موضوع مهم و مبتلابه جامعه شیعی میپردازد و ادله موافقان را نقد میکند.
خلاصه ماشینی:
"com [تاریخ دریافت : ٩٤/٥/٧؛ تاریخ پذیرش : ٩٤/٧/١٤] مقدمه عزاداری بر امام حسین )ع ( و یاران شهیدش به عنوان حرکتی هوشمندانه و تأثیرگذار از حیث تربیتی و روحی در صورتی می تواند رسالت سنگین خود را محقق کند که به نحو صحیح انجام گیرد و از اصول و ارزش های اسلامی و معنوی تبعیت کند، اما امروزه وجود برخی اعمال نامتعارف مانند لطم ، به معنای ضربه زدن به صورت و بدن با کف دست )فیومی، بیتا: ٥٥٣/٢؛ فراهیدی، ١٤١٠: ٤٣٣/٧؛ ابن منظور، ١٤١٤: ٥٤٣/١٢( یا قمه زنی، شکافتن سر با زدن ضربه به وسیله شیئی برنده ، در این مراسم موجب شده است نه تنها از اهداف بلند برگزاری فاصله گرفته شود بلکه گاه آثار مخربی بر دین و مذهب وارد کند.
در دعای ندبه نیز به صراحت ، سخن از بلندکردن فریاد و ناله به میان آمده است ؛ در نتیجه ، درست است که این گونه نیست که در روایات فقط گریه کردن بر آن حضرت مطرح شده باشد اما هیچ کدام از روایات دال بر استحباب عملی نامتعارف ، مثل قمه زنی و لطم زنی، نیز نبوده اند، به ویژه آنکه اهل بیت )ع ( مقصودشان را از جزع برای امام حسین )ع ( با گفتار و رفتار عملی خود بیان کرده اند."