چکیده:
كيفيت زندگي، مفهومي نسبتاً نوين در علوم اجتماعي است كه همواره در پي تعريف و بازتعريف شرايط آرماني زندگي براي نوع بشر و سنجش وضعيت موجود براي ترسيم راه رسيدن به آرمان ها، مي باشد. اين مفهوم با استقبالي چشمگير از سوي نظريه پردازان و انديشمندان رشته هاي مرتبط مواجه شده است و همان طور كه انتظار مي رود اين شرايط نوعي سردرگمي در ميان انبوه نظريات و تعاريف گوناگون را با خود به همراه داشته است. اين پژوهش سعي كرده است تا با جمع بندي نقطه نظرات مختلف در اين زمينه، راهي به سوي تعريفي و تا حد امكان جامع و شامل از كيفيت زندگي و شاخص هاي آن ارائه دهد و به نوعي فراتحليل دست يازد. در اين مسير ابتدا پژوهش هاي مرتبط و منتشر شده در ايران تا سال 1391 جمع آوري شده، شاخص ها استخراج شده و داده ها تركيب شده و آماده تجزيه در مرحله بعد مي شوند. در آخر دسته بندي صورت گرفته و نتيجتاً بازتعريفي از مفهوم كيفيت زندگي ارائه شده است و نقدي كلي بر شاخص هاي به دست آمده، با توجه به سلسله مراتب نيازهاي مازلو صورت گرفته است كه نتيجه حاكي از آن بود كه به طور جالب توجهي ميزان تكرار و احتمالاً تاكيد پژوهشگران گوناگون به دسته هاي مختلف شاخص ها، بر چيدمان سلسله مراتب نيازها در نگاه مازلو منطبق است.
خلاصه ماشینی:
جدول(1)- تعاریف کیفیت زندگی مأخذ تعریف «کیفیت زندگی» لیو 2 ، 1983 عنوانی جدید برای مفهوم قدیمی بهزیستی مادی و روانی مردم در محیط زندگی خود امرسون 3 ، 1985 به عنوان رضایت از ارزشها، اهداف و نیازهای فرد از طریق تحقق توانایی و یا شیوه زندگی خود گروه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی 4 ، 1993 ادراک فردی از وضعیت زندگی در متن نظامهای فرهنگی و ارزشی جامعه و در ارتباط با اهداف، انتظارات، استانداردها، علایق و نگرانیهای فرد فرل 5 ، 1995 تعریف کیفیت زندگی به عنوان بهزیستی در چهار حوزه: فیزیکی، ذهنی، اجتماعی و روحی کاستانزا 6 ، 2007 میزان تأمین نیازهای انسانی در ارتباط با ادراکات افراد و گروهها از بهزیستی زندگی داس 7 ، 2008 بهزیستی و یا عدم بهزیستی مردم و محیط (مأخذ: براساس رضوانی و همکاران، 1387 و مطالعات نگارندگان) البته چندوجهی بودن مفهوم کیفیت زندگی و بررسی آن از دیدگاههای مختلف به ما این امکان را میدهد، تا ابعادی از موضوع را که هرگز مورد توجه قرار نگرفته است را کشف کنیم.
به عنوان مثال، به گفته براند فری، مازلو با رویکردی بر اساس نیازهای انسانی معیارهایی را برای - Epley & Menon -Liu -Emerson -The World Health Organization Quality of Life (WHOQOL) Group - Ferrell -Costnza - Das یک شهر با کیفیت خوب ارائه میدهد که شامل شش معیار کلی و چندین زیرمعیار است که در شکل 1 آمده است.